Nederlanders lenen steeds meer geld – trends, motieven en gevolgen

De afgelopen jaren is er een duidelijke toename waar te nemen in het aantal leningen dat Nederlanders afsluiten. Deze groei maakt deel uit van een bredere trend, waarbij het lenen geld steeds vaker wordt gebruikt voor grote uitgaven of om financiële zekerheid te creëren. In dit artikel wordt ingegaan op de actuele cijfers, de motieven achter het lenen, en de regionale verschillen binnen Nederland. Bovendien worden mogelijke toekomstige ontwikkelingen en alternatieven voor traditionele leningen besproken.

Het aantal leningen stijgt – maar het gemiddelde leenbedrag ook

Uit recent onderzoek van Independer blijkt dat het aantal leenaanvragen in Nederland fors is gestegen. Het gemiddelde bedrag dat Nederlanders willen lenen, is in korte tijd aanzienlijk toegenomen. In 2024 is het gemiddelde leenbedrag in Nederland gemiddeld 16.334 euro, terwijl dit in 2022 nog 14.471 euro was. Dit betekent een stijging van meer dan 10 procent in slechts twee jaar.

Hoewel het aantal Nederlanders dat een lening afsluit in de afgelopen jaren iets is gedaald (van 9 miljoen in 2020 naar 7,6 miljoen in 2024), lenen degenen die wel een lening aangaan steeds grotere bedragen. Dit is vooral het geval bij leningen voor auto’s en woningverbouwingen.

Motieven voor het lenen: auto’s, verbouwingen en financiële ruimte

Een van de belangrijkste redenen waarom Nederlanders geld lenen, is de aankoop van een auto. Uit meerdere studies blijkt dat ruim een derde van de leenaanvragen (ongeveer 38%) wordt ingediend voor de aanschaf van een voertuig. Het gemiddelde leenbedrag voor een auto is in 2024 gestegen naar 15.665 euro. Dit is een duidelijke stijging ten opzichte van 2022, waarbij het gemiddelde bedrag nog 13.415 euro was.

De stijging van het leenbedrag voor auto’s wordt onder andere toegeschreven aan de stijgende kosten van auto’s zelf. Zowel nieuwe als tweedehands auto’s zijn in de afgelopen jaren flink in waarde gestegen. Dit heeft te maken met hogere grondstof- en loonkosten, maar ook met een relatief geringe aanbod op de markt. Uit een verklaring van Guido Rodenburg, expert geld lenen van Independer, blijkt dat het lenen voor een auto een logische keuze is voor veel Nederlanders, gezien de hoge kosten van alternatieven zoals het gebruik van openbare transportmiddelen of het huurrijden.

Naast auto’s is de verbouwing van het huis een van de andere belangrijkste redenen waarom mensen geld lenen. Voor dit doel is het gemiddelde leenbedrag in Nederland opgelopen naar 16.945 euro. Dit is het hoogste gemiddelde bedrag van alle leningsdoelen. De toename van leenaanvragen voor woningverbouwingen is mede het gevolg van de krappe woningmarkt. Daarbij speelt ook het verduurzamen van woningen een rol, aangezien de energiekosten in de afgelopen jaren fors zijn gestegen.

Een derde belangrijke reden om geld te lenen is het creëren van financiële ruimte. Hierbij gaat het vaak om leningen die mensen afsluiten om onverwachte uitgaven te dekken of om aan hun huidige financiële situatie aan te passen. Het gemiddelde leenbedrag voor dit doel is gestegen van 10.150 euro in 2022 naar 11.500 euro in 2024.

Regionale verschillen in lenen

De mate waarin Nederlanders lenen varieert sterk per regio. In 2024 bleek Utrecht de regio te zijn waar het hoogste gemiddelde leenbedrag werd aangevraagd: 16.388 euro. Andere regio’s met hogere leenbedragen zijn Noord-Holland (15.744 euro) en Flevoland (15.320 euro). Flevoland is bovendien de provincie waar het meeste geld in totaal wordt geleend, ondanks de relatief kleine bevolkingsomvang.

Een mogelijke verklaring voor deze regionale verschillen is het inkomensniveau. Provincies met hogere gemiddelde inkomens, zoals Utrecht en Noord-Holland, zien doorgaans hogere leenbedragen. Ook woonlasten zijn in deze regio’s hoger, wat ertoe kan leiden dat mensen meer kunnen lenen, mits hun inkomsten dit toelaten.

Groningen blijkt daarentegen de provincie te zijn waar het gemiddelde leenbedrag het laagst is. Dit kan onder andere te maken hebben met een relatief lager inkomensniveau en lagere woonlasten. Het is echter belangrijk om te benadrukken dat het aantal leenaanvragen in Groningen wellicht lager is, wat kan betekenen dat de bevolking er relatief meer spaart of minder afhankelijk is van leningen.

De overheid en de rol van lenen in de financiële opvoeding

De financiële gedragingen van Nederlanders zijn niet alleen beïnvloed door economische factoren, maar ook door de financiële opvoeding. Historisch gezien was het lenen geld in de jaren vijftig nog een taboe. Het maken van schuld werd gezien als onverantwoord. In de jaren zestig veranderde deze mentaliteit echter sterk. Mede door de groeiende welvaart en de toegankelijkheid van bankleningen werd het lenen steeds normaier. Het lenen geld werd gezien als een manier om je leven te verbeteren, bijvoorbeeld door een auto of een woning te kopen.

Na de eeuwwisseling veranderde de rol van lenen opnieuw. De overheid begon jongeren te stimuleren om te lenen voor hun opleiding. In 2015 werd het leenstelsel ingevoerd, waarbij jongeren in de gelegenheid werden gesteld om geld te lenen voor hun studie. In tegenstelling tot de eerdere basisbeurs, waarbij je geen verplichting had om het geld terug te betalen, is bij het leenstelsel sprake van een echte verplichting. Veel jongeren zien het lenen voor hun opleiding nu als een investering in hun toekomst, ook al brengt het financiële verantwoordelijkheden met zich mee.

Alternatieven voor traditionele leningen

Naast het lenen via traditionele kanalen, zoals banken of financiële instellingen, zijn er in de afgelopen jaren ook alternatieve manieren ontstaan om geld te lenen. Een voorbeeld hiervan zijn gedecentraliseerde leenplatforms (DeFi), waarbij peer-to-peer transacties worden uitgevoerd zonder tussenkomst van traditionele banken. Deze platforms maken gebruik van blockchain-technologie, waardoor transacties transparant en veilig zijn. Deze vorm van lenen is vooral aantrekkelijk voor mensen die geïnteresseerd zijn in cryptocurrency of die op zoek zijn naar meer controle over hun financiële beslissingen.

DeFi biedt ook de mogelijkheid om investeringen te doen in cryptomunten of pre-sale tokens, wat kan leiden tot aantrekkelijke beleggingskansen. Het gebruik van deze alternatieve leningsopties is nog steeds beperkt tot een klein aantal Nederlanders, maar het aantal gebruikers groeit snel. Voor veel mensen is het lenen via deze platforms nog nieuw en onbekend, maar het biedt een interessante alternatief voor wie geen toegang heeft tot traditionele leningsmogelijkheden.

Risico’s van lenen: niet altijd de oplossing

Hoewel het lenen geld een handig hulpmiddel kan zijn, is het niet altijd de oplossing voor financiële problemen. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat leningen vaak worden afgewezen als de kandidaat er geen lasten van kan dragen. De financiële situatie van een persoon wordt nauwgezet beoordeeld, en als de inkomsten niet voldoen aan de wettelijke eisen, wordt de aanvraag geweigerd.

Het lenen om financiële ruimte te creëren is bijvoorbeeld een risicovolle optie, omdat het kan leiden tot een verder versterking van de schuldenlast. In zulke gevallen is het lenen een symptoombestrijding, die niet oplost waarom het geld tekort komt. Experts adviseren om eerst een financieel plan op te stellen voordat men besluit om geld te lenen, en om zorgvuldig te overwegen of het lenen daadwerkelijk de beste oplossing is.

Conclusie

Nederlanders lenen steeds meer geld, vooral voor grote uitgaven zoals auto’s en woningverbouwingen. Het gemiddelde leenbedrag is aanzienlijk gestegen in de afgelopen jaren, terwijl het aantal leningen iets is gedaald. Regionale verschillen speuren een rol bij het lenen, waarbij Utrecht, Noord-Holland en Flevoland de regio’s zijn waar het meeste geld wordt geleend. De overheid speelt een belangrijke rol bij het lenen, en heeft in de afgelopen jaren verschillende maatregelen genomen om jongeren te stimuleren om te lenen voor hun opleiding. Daarnaast zijn er ook alternatieve leningsvormen opgedoken, zoals DeFi, die steeds meer aandacht krijgen. Het lenen geld is echter geen oplossing voor financiële problemen, en moet daarom altijd zorgvuldig worden overwogen.