Het Nederlands Kampioenschap Tegenwindfietsen 2015: Fietsen onder extreem weersomstandigheden
juli 17, 2025
Sinds 2019 is de Nationale Veiligheid Strategie (NVS 2019) centraal in het bepalen van de veiligheidsbelangen van Nederland. In deze strategie worden de nationale dreigingen en risico’s beschreven, evenals de maatregelen die genomen worden om deze te bestrijden. De NVS 2019 vormt de basis voor een langere termijnplanning inzake veiligheid. In 2021 werd een midterm review gepubliceerd die aantoont dat de dreigingen en risico’s in wezen hetzelfde zijn gebleven, maar dat de omstandigheden en de manier waarop deze dreigingen zich uitdrukken wel zijn veranderd. In dit artikel wordt ingegaan op de ontwikkelingen in de Nederlandse veiligheidssituatie sinds 2019, met name op digitale en economische veiligheid, de behandeling van asielzoekers uit zogenaamde veilige landen, en de impact van maatschappelijke ontwikkelingen op de algemene veiligheid.
De context van de NVS 2019 en de midterm review
De NVS 2019 is een strategisch document dat de nationale veiligheidsbelangen van Nederland beschrijft, evenals de dreigingen die deze belangen ondermijnen. De strategie is opgebouwd rondom de driehoek van belangen, dreigingen en weerbaarheid. In 2021 werd een tussentijdse evaluatie uitgebracht, de zogenaamde midterm review, waarin de ontwikkelingen sinds 2019 nader worden bekeken. Deze evaluatie toont aan dat de algemene beeld van dreigingen en risico’s niet verandert, maar wel dat het karakter van deze dreigingen complexer en diverser is geworden.
De midterm review benadrukt dat Nederland door zijn open samenleving en de geopolitieke ontwikkelingen kwetsbaar is voor zowel statelijke als niet-statelijke dreigingen. Deze kwetsbaarheid is vooral op het gebied van digitale veiligheid en economische veiligheid. De evaluatie benadrukt dat er extra inspanningen nodig zijn om de nationale veiligheid op peil te houden.
De impact van de coronapandemie op veiligheid
Een belangrijk aspect dat in de midterm review ter sprake komt, is de impact van de coronapandemie op de veiligheid. De pandemie heeft bestaande tegenstellingen versterkt en heeft Nederland extra geconfronteerd met afhankelijkheden op het gebied van digitale middelen en mondiale logistieke ketens. Zo is de afhankelijkheid van digitale infrastructuur en van ongestoorde toeleveringsketens voor grondstoffen voor medicijnen duidelijk gebleken.
De coronapandemie heeft ook aangetoond dat bestaande dreigingen, zoals criminaliteit, hun vorm veranderen. Deze veranderingen maken het beeld van veiligheid complexer. Daarnaast kan het gebeuren dat verschillende dreigingen met elkaar verweven raken, wat de beheersbaarheid van de situatie verder vermindert.
Veiligheid in de digitale wereld
Digitale veiligheid is een kernaspect van de huidige veiligheidsstrategie. De midterm review benadrukt dat Nederland kwetsbaar is op dit gebied door de toegenomen cyberaanvallen en de groeiende afhankelijkheid van digitale systemen. Het document wijst erop dat de dreigingen op het gebied van cybercrime en digitale veiligheid ernstig zijn en dat er extra maatregelen nodig zijn om de weerbaarheid te vergroten.
In de Veiligheidsstrategie 2023–2026, die door de 38 gemeenten, het Openbaar Ministerie en de politie van Midden-Nederland is uitgebracht, worden prioriteiten opgesteld voor het combatteren van cybercrime. Daarin benadrukt wordt dat preventieve maatregelen de voorkeur hebben boven repressieve maatregelen. Dit betekent dat er in de toekomst meer aandacht moet zijn voor het versterken van digitale infrastructuur en het opvoeden van bewustwording rondom digitale veiligheid.
Veiligheid en de asielprocedure
Een ander belangrijk thema dat in de midterm review ter sprake komt, is de behandeling van asielzoekers, met name van zogenaamde 'veiligelanders'. Nederland heeft een lange lijst van landen die als veilig worden beschouwd, waaronder Marokko, Tunesië en Georgië. Deze lijst is regelmatig onderhevig aan veranderingen, afhankelijk van geopolitieke en maatschappelijke ontwikkelingen.
De midterm review en andere bronnen wijzen erop dat Nederland een van de langste lijsten van veilige landen in Europa heeft. Dit betekent dat Nederland veel meer landen als veilig beschouwt dan andere EU-landen. De lijst is echter controversieel, omdat de status van 'veilig land' niet altijd betekent dat alle inwoners daar daadwerkelijk veilig zijn. Bijvoorbeeld in Marokko kunnen bepaalde groepen, zoals journalisten of politieactivisten, niet veilig leven, terwijl de land als geheel als stabiel wordt beschouwd.
De behandeling van asielzoekers uit veilige landen is ook een ingewikkeld proces. In 2020 en 2021 zijn in een pilot experimenten gedaan met sobere opvanglocaties voor deze groep, waarbij het toezicht is verscherpt en er geen leefgeld wordt uitgekeerd. Het idee achter deze maatregel is om asielzoekers uit veilige landen te ontmoedigen om asiel aan te vragen in Nederland. De evaluatie van deze pilot is nog niet volledig bekend, maar de aanpak is controversieel.
De veiligheidssituatie in cijfers
Volgens de SDG 16.1-indicator, die in kaart brengt hoe veilig Nederland is vergeleken met andere EU-landen, is de sterfte door moord of doodslag in Nederland lager dan in de meeste andere EU-landen. Bovendien is 20 procent van de jonge vrouwen in Nederland te maken gehouden met seksueel geweld, tegenover 4 procent van de jonge mannen. Dit geeft aan dat er nog steeds aandacht is voor het verbeteren van de veiligheid voor vrouwen en andere kwetsbare groepen.
In de digitale wereld is de veiligheid ook een belangrijk thema. In 2023 gaf 15,6 procent van de bevolking van 15 jaar of ouder aan slachtoffer te zijn geweest van online criminaliteit. Dit toont aan dat er nog steeds ruimte is voor verbetering op het gebied van cyberveiligheid. De operationele sterkte van de politie is dalend, wat als ongunstig wordt gezien voor de brede welvaart. Aan de andere kant groeit het vertrouwen in de politie, wat een positieve ontwikkeling is.
De toekomst van veiligheid in Nederland
In de midterm review en in de Veiligheidsstrategie 2023–2026 wordt benadrukt dat de dreigingen van vandaag en morgen Nederland voor een forse uitdaging stellen. Extra inspanningen zijn nodig om de nationale veiligheid te versterken, zowel op het gebied van digitale veiligheid als op het gebied van maatschappelijke stabiliteit en economische weerbaarheid.
De NVS 2019 is onderdeel van een meerjarige cyclus, waarin eind 2022 de totale veiligheidsstrategie opnieuw wordt vastgesteld. Dit betekent dat er in de toekomst nieuwe maatregelen en beleidslijnen zullen worden ontwikkeld om de veiligheid in Nederland op peil te houden. Het is belangrijk dat deze maatregelen niet alleen gericht zijn op het bestrijden van dreigingen, maar ook op het versterken van de weerbaarheid van de samenleving.
Conclusie
De Nederlandse veiligheidssituatie in 2019 en de ontwikkelingen daarna tonen aan dat de dreigingen en risico’s op het gebied van veiligheid complexer en diverser zijn geworden. De coronapandemie heeft bestaande kwetsbaarheden versterkt en heeft aangetoond dat er extra inspanningen nodig zijn om de weerbaarheid van de samenleving te vergroten. De behandeling van asielzoekers uit veilige landen is een ingewikkeld proces dat nog steeds discussie oplevert. De digitale wereld biedt nieuwe uitdagingen op het gebied van veiligheid, en het is belangrijk dat er preventieve maatregelen worden genomen om cybercrime tegen te gaan.
In de toekomst is het de bedoeling dat de Nederlandse veiligheidsstrategie verder wordt ontwikkeld en aangepast aan de huidige realiteit. Het is belangrijk dat deze strategie niet alleen gericht is op het bestrijden van dreigingen, maar ook op het versterken van de weerbaarheid van de samenleving. Door extra inspanningen en het ontwikkelen van nieuwe maatregelen kan Nederland zich beter voorbereiden op de uitdagingen van de toekomst.