Nederland steeds rijker: groei van vermogen en miljardairs in 2023

In 2023 blijkt dat Nederland steeds rijker wordt. Het vermogen van de rijkste 500 Nederlanders is met ruim 10 procent toegenomen, tot 179,8 miljard euro. Deze groei wordt onder meer aangedreven door sterke prestaties op de beurs, groeiende vastgoedmarkten en succesvolle startups. Tevens stijgt het aantal miljardairs in het land, en het gemiddelde vermogen per persoon is hoger dan ooit. Nederlanders staan zelfs op de vierde plaats in een wereldwijde ranglijst van rijkste burgers.

De groei van welvaart is echter niet gelijkmatig verdeeld. Er is sprake van toenemende sociale segregatie, waarbij rijken en armen steeds minder met elkaar in contact komen. Binnen de rijke klasse is er ook sprake van ongelijkheid, met een zeer geringe representatie van vrouwen op de lijst van rijkste Nederlanders. Bovendien is er zorg over de toekomst: terwijl huidige generaties relatief rijk en tevreden zijn, zien toekomstige generaties een toekomst vol uitdagingen op economisch, maatschappelijk en milieugebied.

In deze artikel worden de ontwikkelingen in het vermogen en de welvaart van Nederlanders in 2023 besproken, met aandacht voor zowel de groei als de uitdagingen die daarbij horen.

Groei van vermogen en het aantal miljardairs

In 2023 is het vermogen van de 500 rijkste Nederlanders met ruim 10 procent toegenomen. De totale vermogenshoogte bedraagt nu 179,8 miljard euro. Deze groei is vooral te danken aan sterke prestaties op de beurs, de lage rente op de vastgoedmarkt en succesvolle overnames van startups. Zo is Charlene de Carvalho-Heineken, eigenares van Heineken, met 14,2 miljard euro het rijkste persoon in Nederland. Haar vermogen is dit jaar met 1,5 miljard euro toegenomen, vooral dankzij de groeiende omzet van Heineken, waaronder het succes van alcoholvrij bier.

Frits Goldschmeding, oprichter van Randstad, verloor dit jaar 400 miljoen euro door een daling van het aandeel Randstad op de beurs. Toch blijft hij met een vermogen van 4,4 miljard euro de op één na rijkste Nederlander. De top drie wordt afgerond door de dochters van Dik Wessels, Gérita en Inge Wessels, die samen 3,6 miljard euro bezitten. John de Mol en Ralph Sonnenberg volgen hen respectievelijk op de vierde en vijfde plaats met vermogens van 2,7 en 2,6 miljard euro.

De familie Brenninkmeijer, eigenaars van modeketen C&A, is al jarenlang de rijkste familie in Nederland. Hun vermogen is groter dan dat van individuen, en hun positie is sterk verankerd in de landelijke economie.

Het aantal miljardairs in Nederland is toegenomen. In 2023 telt het land 37 miljardairs, zes meer dan in 2022. Nieuwe namen op deze lijst zijn onder andere Jitse Groen, oprichter van Thuisbezorgd, Steven Schuurman van Elastic, en Remon Vos, die voor het eerst op de lijst verschijnt met een vermogen van 1,5 miljard euro. De toegangsgrens voor de Quote 500 is dit jaar hoger dan ooit: je moet minstens 88 miljoen euro aan vermogen hebben om in de lijst opgenomen te worden.

De toename van het aantal miljardairs wordt ook gemarkeerd door het feit dat vrouwen slechts 7,4 procent van de lijst rijkste Nederlanders vormen. Veel vrouwen hebben hun vermogen geërfd, in plaats van zelf te zijn opgebouwd. Dit toont aan dat ongelijkheid in rijkdom ook binnen de rijke klasse aanwezig is.

Meer miljonairs in Nederland

Naast het groeiende aantal miljardairs is er ook een toename van het aantal miljonairs in Nederland. Er zijn nu 106.000 miljonairs in het land, 500 meer dan in 2022. De meeste miljonairs wonen in Noord-Holland, met name in Laren en Blaricum. Deze regio’s zijn vooral sterk vertegenwoordigd vanwege het aantal boerenbedrijven en bedrijven die zijn gericht op landbouw met koeien. De meeste miljonairs in Nederland zijn eigenaar van een bedrijf, waardoor ze hun vermogen hebben opgebouwd door ondernemerschap. Het totale vermogen van alle miljonairs in het land is meer dan 309 miljard euro.

Het vermogen van miljonairs is niet alleen toegenomen in aantal, maar ook qua vermogenshoogte. De mensen die al miljonair zijn, worden ook steeds rijker. Dit heeft te maken met de sterke groei van de beurzen en de toename van vermogen door pensioenfondsen. In de context van de coronapandemie is er ook meer gespaard, wat heeft geleid tot een toename van het vermogen van huishoudens.

Nederland op de wereldkaart van welvaart

Nederland is in 2023 op de vierde plaats gekomen in een wereldwijde ranglijst van rijkste landen. Het gemiddelde netto-vermogen per persoon bedraagt bijna 129.000 euro. Dit rapport is samengesteld door de Duitse verzekeraar Allianz in hun Global Wealth Report over 2020. Nederland scoort hoger dan in voorgaande jaren vanwege het goede resultaat van pensioenfondsen en het feit dat tijdens de coronapandemie relatief veel werd gespaard.

De Verenigde Staten zijn het rijkste land ter wereld met een gemiddelde vermogenshoogte van 218.000 euro per persoon, gevolgd door Zwitserland met 212.000 euro en Denemarken met 149.000 euro. Nederland scoort hoger dan de EU-gemiddelde van 36.000 euro. De rijkdom in Nederland is voornamelijk het gevolg van een sterke economie, hoge spaarpercentages en een goed belegd vermogen.

Hoewel Nederland in welvaart stijgt, is er ook sprake van grote ongelijkheid. In 2020, het jaar van de coronapandemie, zijn miljoenen mensen hun inkomen kwijtgeraakt en hebben veel huishoudens extra schulden opgelopen. Aan de andere kant is er ook een toename van vermogen bij beleggingsfondsen en vermogendere huishoudens. De stijging van welvaart is dus geen gelijkmatig proces en heeft ook negatieve gevolgen voor bepaalde groepen in de samenleving.

Sociale segregatie en de opkomst van welvaartsbubbels

Een van de grote maatschappelijke trends in Nederland is de toenemende sociale segregatie. De rijkste en armste Nederlanders ontmoeten elkaar steeds minder. Dit fenomeen is het duidelijkst in de Randstad en in Eindhoven. In deze regio's zijn leefwerelden van welvarende en minder welvarende mensen steeds meer gescheiden. In plaats van dat rijken en armen elkaar ontmoeten, leven ze in afzonderlijke, vaak ondoorzichtige groepen.

De opkomst van welvaartsbubbels is te zien in regio’s zoals Bloemendaal, Heemstede en Laren. Deze steden zijn in de afgelopen jaren sterk toegankelijker geworden voor rijke mensen, mede door de stijging van de huizenprijzen. Huizenbezitters zijn hierdoor rijker geworden, en de regio's zijn minder toegankelijk voor mensen met een gemiddeld of klein budget. In Eindhoven zijn de Kerstroospleinbuurt en de Roosten vlak naast elkaar gelegen, maar het inkomensniveau van de bewoners is sterk verschillend.

De Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) maakt zich zorgen over deze trend. Volgens het SCP gaan eenzijdige leefwerelden samen met ongelijke kansen. Gesegregeerd leven staat bovendien sociale samenhang en wederzijds begrip in de weg. In tien jaar tijd zijn leefwerelden in Nederland eenzijdiger geworden. Hoewel Nederland in vergelijking met andere Europese landen niet extreem gesegregeerd is, is het fenomeen zorgwekkend.

Toekomstige uitdagingen

Hoewel Nederlanders in de huidige generatie relatief rijk en tevreden zijn, zien toekomstige generaties een toekomst vol uitdagingen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) stelt in zijn jaarlijkse rapport over brede welvaart vast dat jonge Nederlanders (onder de 35 jaar) weinig hoop hebben op een even rijk en gelukkig leven als hun ouders of grootouders. Deze jonge generatie ziet zichzelf in een economische, maatschappelijke en ecologische krisis.

De druk op de natuur en het klimaat blijft hoog, ondanks de verduurzaming van de economie. Nederland behoort bijvoorbeeld tot de EU-landen met de hoogste fosfor- en stikstofoverschotten. Fosfor en stikstof hebben negatieve gevolgen voor oppervlaktewater, bos, duinen en heide. Dit heeft ook economische gevolgen, omdat het milieu een onderdeel is van de toerisme- en agrarische economie.

Bovendien is er een afnemende vertrouwen in de overheidsregelgeving, de rechtsorde en de publieke sector. Nederlanders zijn minder tevreden over de kwaliteit van de overheid en de effectiviteit van overheidsmaatregelen. De toekomstige uitdagingen op het gebied van zorg, onderwijs, woningmarkt en pensioenstelsel zijn ook zorgwekkend. Er zijn personeelstekorten, huren en huizenprijzen stijgen, en de woningmarkt wordt steeds ondoorzichtiger.

Conclusie

Nederland is in 2023 steeds rijker geworden. Het vermogen van de rijkste 500 Nederlanders is met ruim 10 procent toegenomen, en het aantal miljardairs is stijgend. Nederlanders staan op de vierde plaats in een wereldwijde ranglijst van rijkste burgers. Deze groei in welvaart is echter niet gelijkmatig verdeeld. De rijke klasse is groter en rijker geworden, maar het aantal vrouwen in deze groep is klein. Binnen de bevolking is er ook sprake van sociale segregatie, waarbij rijke en arme mensen steeds minder met elkaar in contact komen.

Toekomstige generaties zien zichzelf in een toekomst vol uitdagingen, waarin de economische, maatschappelijke en ecologische kansen beperkt zijn. Hoewel huidige Nederlanders relatief tevreden zijn, is er zorg over de toekomst. De groei van welvaart en vermogen in het heden is dus geen garantie voor gelijke kansen of een betere toekomst voor alle Nederlanders.

Bronnen

1. Allerrijksten weer rijker, recordaantal miljardairs in Nederland
2. Hoe los je segregatie tussen arm en rijk op?
3. Meer miljonairs in ons land
4. Nederlanders wereldwijd op 4de plek rijkste burgers
5. SCP: rijkste en armste Nederlanders ontmoeten elkaar steeds minder
6. Mensen in Nederland zijn gemiddeld genomen tevreden met hun leven en relatief rijk