Jongeren en ouderen blijven steeds langer thuis wonen: trends, uitdagingen en toekomst

De trend dat jongeren en ouderen in Nederland steeds langer in het ouderlijk of eigen huis blijven wonen, is een fenomeen dat zich op meerdere manieren manifesteert. Zowel jongeren als ouderen worden hierbij beïnvloed door economische, sociale en demografische ontwikkelingen. Voor jongeren is de woningmarkt en het financiële aspect meestal de oorzaak, terwijl ouderen langer thuis blijven door het sterkere beleidsaccent op zelfstandig wonen en de toename van zorgtechnologie. Deze trends hebben gevolgen voor zowel individuen als voor de samenleving, en vereisen aandacht voor zowel woning- als zorgaspecten.

In dit artikel worden de belangrijkste trends, de oorzaken en de consequenties van het fenomeen "langer thuis wonen" in Nederland besproken, op basis van recente gegevens en analyses. Het artikel richt zich zowel op jongeren als op ouderen, en sluit af met een korte weergave van de belangrijkste conclusies en mogelijke oplossingen.

Jongeren blijven langer thuis wonen

Jongeren in Nederland verlaten steeds later hun ouderlijk huis. In 2020 was de gemiddelde leeftijd waarop jongeren hun eigen plek kochten of huurden ruim 24 jaar, volgens Eurostat. Deze leeftijd lag iets hoger dan in 2019, waarin jongeren gemiddeld ruim 23 jaar waren. In vergelijking met andere Europese landen is Nederland nog steeds relatief vroeg, met jongeren die gemiddeld uit huis gaan voordat ze 25 worden. Toch is het duidelijk dat de trend zich blijft voordoen. In landen zoals Spanje, Italië en Portugal blijven jongeren gemiddeld tot hun dertigste in het ouderlijk huis wonen.

De oorzaken voor het langer thuis blijven van jongeren zijn meerdere. Het eerste en meest voor de hand liggende is de krapte op de woningmarkt. Het is steeds lastiger om een betaalbare woonruimte te vinden, vooral in de Randstad. Daarnaast zijn er financiële aspecten die jongeren dwingen om langer bij hun ouders te blijven. Na de afschaffing van de basisbeurs in 2015 moesten studenten steeds meer geld lenen om hun studies te kunnen voortzetten. Hierdoor ontstaat vaak een financiële last die jongeren niet kunnen dragen op eigen naam. Daarnaast is er ook een emotionele component. Sommige jongeren voelen zich ongemakkelijk over het feit dat ze langer bij hun ouders wonen dan verwacht, wat leidt tot schaamte en zelfkritiek.

Toch is het langer thuis wonen ook niet altijd negatief. Voor jongeren kan het een manier zijn om financieel wat ruimte te creëren, zodat ze later met een spaarpotje of een beter inkomen op zichzelf kunnen wonen. Het is echter duidelijk dat deze strategie niet voor iedereen werkt. De woningmarkt blijft een uitdaging, en de druk om op eigen voet te staan blijft bestaan. Ook blijft het sociaal taboe bestaan: jongeren die nog bij hun ouders wonen, voelen zich soms schuldig of ongemakkelijk over dat feit, vooral als vrienden of kennissen al zelfstandig wonen.

Ouderengeneratie blijft langer zelfstandig wonen

Naast jongeren die langer thuis blijven, is er ook een duidelijke trend dat ouderen steeds langer in hun eigen woning blijven wonen. Dit is onder andere te danken aan het beleid van de overheid, die erop gericht is om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. Het is echter ook een gevolg van demografische veranderingen en de toegenomen vergrijzing van de bevolking. De overheid streeft naar een zorgstelsel waarin ouderen niet direct verplaatst worden naar een verzorgingshuis of verpleeghuis, maar eerst zo lang mogelijk in hun eigen omgeving blijven wonen.

Een van de belangrijke uitdagingen is het gebrek aan geschikte woningen voor ouderen. De ANBO stelt dat er momenteel een tekort is van 80.000 seniorenwoningen. Verder is het verhuizen naar een aangepaste woning vaak niet haalbaar, zowel financieel als logistiek. Daarnaast is er ook een personeelstekort in de zorgsector, wat maakt dat het steeds lastiger wordt om voldoende hulp te bieden aan ouderen die thuis wonen. In landelijke gebieden is dit probleem extra groot, omdat zorgvoorzieningen vaak niet op loopafstand zijn en het mantelzorgpotentieel klein is.

In West-Friesland is er bijvoorbeeld sprake van een vergrijzingsgolf, met een hogere groei van het aantal ouderen dan in andere delen van Nederland. Daarom is het Westfries WoonZorgPact gesloten, waarbij gemeenten, woningcorporaties en zorgorganisaties samenwerken om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Deze samenwerking is essentieel, omdat het alleen met een goed netwerk van hulp en ondersteuning mogelijk is om ouderen langer in hun eigen woning te laten verblijven.

Een belangrijk aspect bij langer zelfstandig wonen is ook de digitale voorziening. Een goed ingerichte digitale omgeving kan ouderen helpen bij het zelfstandig wonen, bijvoorbeeld via e-health en domotica. Deze technologie helpt bij het detecteren van risico’s, zoals valletjes of gezondheidsproblemen, en maakt het mogelijk om ouderen op afstand te ondersteunen.

Uitdagingen en oplossingen

Zowel voor jongeren als voor ouderen zijn er uitdagingen verbonden aan het langer thuis wonen. Voor jongeren is het vooral de krapte op de woningmarkt en de financiële druk. Voor ouderen is het vooral het ontbreken van geschikte woningen en voldoende zorg. De oplossingen voor deze uitdagingen zijn meestal multidisciplinair en vereisen samenwerking tussen meerdere partijen.

Bij jongeren is het belangrijk om te zorgen voor meer betaalbare woonruimte en financiële ondersteuning. Dit kan bijvoorbeeld door subsidies voor jonge huurders of starterswoningen die specifiek zijn ontworpen voor jongeren. Ook kan het taboe rondom het langer thuis wonen worden doorbroken door er meer openheid en begrip voor te creëren. Dat helpt jongeren om niet te schamen voor hun situatie en kan het sociale drukproces verminderen.

Bij ouderen is het belangrijk om woningen aan te passen aan hun wisselende behoeften en om zorg te integreren in de woningomgeving. Het gebruik van technologie speelt hierin een steeds belangrijkere rol. Tevens is er behoefte aan een sterker mantelzorgnetwerk. In landelijke gebieden is dit netwerk vaak zwak, omdat de bevolking daar ouder is en er minder jongeren zijn die mantelzorg kunnen bieden. Daarom is het belangrijk om hier aandacht voor te blijven hebben.

Conclusie

De trend dat zowel jongeren als ouderen in Nederland steeds langer thuis wonen is een duidelijk fenomeen dat zich op meerdere vlakken manifesteert. Voor jongeren is de krapte op de woningmarkt en het financiële aspect de oorzaak, terwijl ouderen langer thuis blijven door beleid en technologie. Beide groepen vormen een uitdaging voor de samenleving, en vereisen aandacht en samenwerking om ervoor te zorgen dat ze zich goed kunnen ontwikkelen en leven. Het langer thuis wonen kan zowel voordelen als nadeelen hebben, afhankelijk van de omstandigheden. Het is duidelijk dat het beleid en de maatschappelijke ontwikkelingen hierin een grote rol spelen. Door samenwerking, technologie en ondersteuning kan het langer thuis wonen worden gemaakt tot een duurzame en positieve keuze.

Bronnen

1. Nederlandse jongeren wonen langer thuis, al zijn we binnen Europa nog vroeg de deur uit
2. Ouderen die langer thuiswonen: hoe haalbaar is dat
3. Jongeren blijven steeds langer thuis wonen
4. Langer zelfstandig wonen
5. Samenwerking essentieel om kwetsbare ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen
6. Jongeren blijven steeds langer thuis wonen: er heerst een taboe op