Schrijf een overtuigend betoog: tips en structurele aanpakken voor leerlingen
juli 17, 2025
In Nederland is de spreiding van steden en stedelijke gebieden van groot belang voor het begrijpen van de demografische en socio-economische ontwikkelingen in het land. Deze spreiding heeft invloed op factoren zoals de arbeidsdeelname, schoolvakanties, en bevolkingsgroei, en is daarom van betekenis voor zowel toeristen als inwoners. In dit artikel worden de huidige trends en verwachtingen voor de komende decennia bekeken, met aandacht voor de verdeling van stedelijke gebieden in de drie schoolvakantieregio's, de bevolkingsgroei rond de grote steden, en de bevolkingsdichtheid in verschillende regio's.
Spreiding van steden en de drie schoolvakantieregio’s
Nederland heeft sinds 2021 drie schoolvakantieregio’s, namelijk Noord, Midden en Zuid. Deze verdeling is bedoeld om de schoolvakanties te spreiden en zo rekening te houden met de verschillende regionale situaties. De schoolvakanties worden zo geregeld dat de impact op het reisverkeer en de drukte in de zomer en in andere seizoenen gereduceerd wordt.
Regio Noord
Regio Noord omvat onder andere de provincies Drenthe, Flevoland (behalve Zeewolde), Friesland, Gelderland (enkel Hattem), Groningen, Noord-Holland, Overijssel en Utrecht (enkel Eemnes en wat vroeger gemeente Abcoude was). In deze regio ligt een groot deel van de Noord-Nederlandse steden en landbouwgebieden. De bevolkingsgroei in deze regio is relatief sterk in steden zoals Groningen, Zwolle en Enschede.
Regio Midden
Regio Midden bevat enkele delen van Flevoland (enkel Zeewolde), en een groot deel van Gelderland. In deze regio zijn steden zoals Nijmegen en Eindhoven te vinden, die in de toekomst worden verwacht te groeien. Deze steden worden beschouwd als intermediaire zones, waar de bevolkingsgroei in de komende decennia sterk kan zijn.
Regio Zuid
Regio Zuid omvat Limburg, Noord-Brabant, en een deel van Zeeland en Utrecht. Deze regio bevat de zuidelijke steden van Nederland, waaronder Eindhoven, Nijmegen, en Eindhoven. De bevolkingsgroei in deze regio is ook verwacht te blijven sterk, met name in steden die zich in het zuiden en midden van het land bevinden.
De verdeling in drie regio’s helpt niet alleen bij het regelen van schoolvakanties, maar ook bij het inzicht in regionale bevolkingsontwikkelingen. Deze verdeling geeft een overzicht van waar de drukke stedelijke gebieden liggen en waar bevolkingsgroei te verwachten is, wat van belang kan zijn voor toeristen die reizen willen plannen buiten de zomerperiode.
Bevolkingsgroei rond de grote steden
Tussen 2018 en 2023 is de bevolking van Nederland met 3,7% gegroeid. Deze groei is vooral duidelijk in en rondom de grote steden. Vooral in Flevoland en Noord-Brabant zijn gemeenten te vinden met een hoge bevolkingsgroei. In deze regio’s is Waddinxveer de snelst groeiende gemeente.
In tegenstelling tot deze groei, zijn er ook gemeenten die een bevolkingskrimp hebben doorgemaakt. Deze gemeenten zijn vooral te vinden in Limburg, Groningen, Zeeuws-Vlaanderen, en de Achterhoek. De groei en krimp zijn niet gelijkmatig over het land verdeeld, wat leidt tot verschillende demografische patronen in verschillende regio’s.
Bevolkingsgroei in de toekomst
Volgens de prognose voor de periode 2021-2035 is het verwacht dat de bevolking in centrale delen van Nederland zal toenemen. In de intermediaire zone worden steden zoals Nijmegen en Eindhoven verwacht te groeien. In het noorden en oosten van het land zijn steden zoals Groningen, Zwolle en Enschede opvallend door hun relatief sterke bevolkingsgroei.
In tegenstelling tot deze groei, zijn er ook gemeenten in de noordelijke provincies die krimpen. Buiten het centrum van het land zijn er ook gemeenten langs de oostgrens en in Twente die in bevolkingsaantal zullen afnemen. Deze verwachtingen zijn belangrijk om te kennen voor toeristen die reizen plannen naar steden of regio’s die in de toekomst mogelijk minder druk of minder vol zullen zijn.
Bevolkingsdichtheid in Nederland
De bevolkingsdichtheid in Nederland varieert sterk per regio. In 2023 was de gemiddelde bevolkingsdichtheid in Nederland 533 inwoners per vierkante kilometer. De hoogste bevolkingsdichtheid is te vinden in de Randstad, waar Den Haag als meest dichtbevolkte stad voorkomt met 6.868 inwoners per vierkante kilometer. De Waddeneilanden Schiermonnikoog en Vlieland zijn juist de minst dichtbevolkte gemeenten met respectievelijk 23 en 30 inwoners per vierkante kilometer.
Bevolkingsdichtheid in steden
In de steden is de bevolkingsdichtheid over het algemeen hoger dan in de landelijke gebieden. In de Randstad zijn grote clusters met een hoge bevolkingsdichtheid te vinden, wat deel uitmaakt van de groei van de Randstad. In tegenstelling tot de Randstad hebben de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Zeeland veel gemeenten met een lage bevolkingsdichtheid. Deze verschillen in bevolkingsdichtheid hebben invloed op de beschikbaarheid van faciliteiten, infrastructuur en recreatie in verschillende regio’s.
Arbeidsdeelname in de buurten van grote steden
De arbeidsdeelname in de buurten van de vier grootste steden in Nederland – Den Haag, Amsterdam, Rotterdam en Utrecht – vertoont verschillen. Deze verschillen zijn het duidelijkst in Den Haag en Rotterdam. De spreiding in Den Haag houdt vrijwel geen verband met het aandeel 25- tot 45-jarigen in de buurt, wat suggereert dat andere factoren, zoals de aanwezigheid van werkgevers of de infrastructuur, een rol spelen in de arbeidsdeelname.
In Rotterdam is de spreiding in arbeidsdeelname iets duidelijker verband houdend met het aandeel jonge werknemers in de buurt. Deze informatie is van belang voor toeristen die werken willen zoeken in of rondom de grote steden of die willen weten waar in Nederland de economische drukte het grootst is.
Conclusie
De spreiding van steden en stedelijke gebieden in Nederland is een belangrijk onderwerp om te begrijpen voor toeristen die willen reizen naar of door Nederland. De verdeling van schoolvakantieregio’s, de bevolkingsgroei in en rondom steden, de bevolkingsdichtheid in verschillende regio’s, en de arbeidsdeelname in de buurt van grote steden geven een goed beeld van de huidige en toekomstige demografische en economische ontwikkelingen.
Deze trends en patronen zijn van belang voor het plannen van een reis naar Nederland, met name als men wil vermijden om in de zomer de meest drukke steden te bezoeken of als men op zoek is naar minder dichtbevolkte gebieden met een rustiger karakter. In de toekomst is te verwachten dat de centrale delen van Nederland zullen blijven groeien, terwijl de periferie groter bevolkingskrimp zal ondervinden.