Nederlanders in Italiaanse dorpen: Een nieuwe woonstijl met gemeenschap en cultuur
juli 17, 2025
Inleiding
De opsluiting van vreemdeling kinderen is een complex en emotioneel vraagstuk dat in Nederland al jaren op de voorgrond komt. Volgens Unicef zaten in 2023 nog steeds 210 kinderen met een migrantenachtergrond in vreemdelingendetentie. Deze praktijk roept zowel ethische als juridische vragen op, aangezien opsluiting negatieve effecten heeft op de psychische en emotionele ontwikkeling van kinderen. In dit artikel wordt ingegaan op de huidige situatie, de maatregelen die worden genomen en de kritiek die op de Nederlandse praktijk is gericht. Alle informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen, zoals officiële overheidsdocumenten, organisaties die zich richten op kinderrechten, en rapporten van derden.
De huidige situatie in Nederland
Kinderen in vreemdelingendetentie
In Nederland zijn er momenteel regelingen voor vreemdeling kinderen die geen rechten meer hebben in het land. Deze kinderen kunnen terechtkomen in vreemdelingendetentie. Deze opsluiting mag volgens de wet hooguit twee weken duren, voordat uitzetting volgt. Echter, in de praktijk blijkt dat veel kinderen langer vastzitten dan toegestaan. Volgens Unicef zaten in 2023 kinderen zelfs drie weken vast, en een enkeling werd 82 dagen opgesloten. Dit is in strijd met de VN-kinderrichtlijnen, die stellen dat kinderen niet opgesloten mogen worden, omdat dit leidt tot angst, depressies en andere psychische problemen.
Speciale regelingen voor gezinnen en alleenstaande minderjarigen
Gezinnen met kinderen vormen een aparte groep binnen de opvang van vreemdelingen. Ze hebben recht op opvang tot hun kinderen achttien jaar zijn, zelfs als ze Nederland moeten verlaten. Deze gezinnen worden geplaatst in op vertrek gerichte gezinslocaties. Gedurende de voorbereiding van hun vertrek kunnen kinderen gewoon naar school gaan, ook in het geval van gedwongen uitzetting. In sommige gevallen worden gezinnen met kinderen overgeplaatst naar gesloten gezinsvoorzieningen.
Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV’s) vormen een andere groep. Deze kinderen komen in Nederland aan zonder een ouder of meerderjarige bloed- of aanverwante. Bij hun aankomst krijgen ze een voogd toegewezen door Stichting Nidos. Deze voogd vervangt de rol van de ouders en kan aanwezig zijn bij gesprekken met de Dienst Terugkeer en Vertrek (DTenV). AMV’s ontvangen opvang tot ze achttien worden of tot hun uitzetting is geregeld.
Kritiek van kinderrechtenorganisaties
Unicef en de VN
Unicef heeft herhaaldelijk kritiek geuit op de opsluiting van vreemdeling kinderen in Nederland. Volgens de organisatie is Nederland het enige land dat zowel kinderen in gezinnen als alleenstaande kinderen opsluit. De VN had in 2010 al aangestipuleerd dat Nederland andere faciliteiten moest regelen voor asielzoekers met kinderen dan gewone gevangissen. In reactie daarop introduceerde staatssecretaris Teeven gesloten gezinslocaties. Echter, niet alle kinderen worden daar geplaatst, en opsluiting blijft een probleem.
Kinderombudsman
De Kinderombudsman heeft zich ook uitgesproken tegen de huidige praktijk. De organisatie benadrukt dat kinderen die het grootste deel van hun leven in Nederland doorbrengen, er mogelijk “geworteld” zijn. Dat betekent dat het voor hun ontwikkeling beter is om te blijven. Tot 2019 was er een kinderpardon waardoor sommige kinderen toch een verblijfsvergunning kregen. Deze regeling is sindsdien afgeschaft. Echter, via een advocaat kan er nog steeds een beroep gedaan worden op de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) of een rechter om in overweging te nemen of het verblijf in Nederland gunstig is voor het kind.
De praktijk in de opvanglocaties
Opvanglocaties voor AMV’s
Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV’s) worden in eerste instantie opgevangen in het Aanmeldcentrum in Ter Apel. Daar worden ze geregistreerd en krijgen een voogd toegewezen. Nidos bepaalt vervolgens waar de AMV terecht komt tijdens de asielprocedure. Kinderen ouder dan 15 jaar komen in een procesopvanglocatie van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA), dat onderdeel is van een gewoon asielzoekerscentrum. Daar doorlopen ze de Algemene Asielprocedure. Als hun asielverzoek wordt afgewezen of als ze doorgestuurd worden naar de verlengde asielprocedure, verhuizen ze naar een Kleinschalige Wooneenheid, waar ze onder de verantwoordelijkheid van het COA wonen.
Kinderen jonger dan 15 jaar of kwetsbare kinderen gaan meestal naar een gastgezin, waar ze ondersteuning ontvangen en hun asielprocedure afmaken. Deze opvangvorm is bedoeld om het kind een stabielere omgeving te bieden dan een centrum.
Het vertrektraject
Als een AMV niet in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning, wordt hij of zij overgedragen aan DTenV met als doel een uitzetting te realiseren. Dit is alleen mogelijk als er adequate opvang beschikbaar is in het land van herkomst of in een land waar de AMV eerder heeft verblijd. DTenV heeft regievoerders aangewezen voor alleenstaande minderjarigen. Deze regievoerders nemen contact op met de voogd om het vertrektraject te bespreken. DTenV kan ook bemiddelen bij autoriteiten in het land van herkomst en helpen met het verkrijgen van reisdocumenten.
Als een AMV geen medewerking verleent aan het vertrek en alle opties zijn uitgeput, kan een gedwongen terugkeer worden afgekondigd. Ook in dit geval moet er nog steeds adequate opvang zijn in het land van bestemming.
De rol van organisaties en ondersteuning
Nidos
Nidos is verantwoordelijk voor het toewijzen van voogden aan AMV’s. Deze voogden vervangen de rol van de ouders en begeleiden het kind tijdens de asielprocedure. Als er problemen zijn tussen een AMV en zijn of haar voogd, kan contact worden opgenomen met een vertrouwenspersoon van Nidos. Als dit niet werkt, kan de Kinderombudsman worden benaderd voor advies.
COA en IND
Het COA zorgt voor de opvang en begeleiding van asielzoekers, waaronder AMV’s. De IND beoordeelt aanvragen voor verblijfsvergunningen en beslist over toelating tot Nederland. Deze organisaties spelen een centrale rol in de procedure.
GZA
De Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA) zorgt voor medische zorg voor asielzoekers, inclusief AMV’s. Het is belangrijk dat deze kinderen goede gezondheidszorg krijgen, ook in de opvangcentra.
Kritische kanttekeningen en onzekerheden
Verdwenen kinderen
In 2019 rapporteerde de NRC dat in de afgelopen 4,5 jaar ruim 1600 alleenstaande kinderen zijn verdwenen uit de opvang. Het is belangrijk te weten hoe deze verdwijningen zich voordeden en hoe de overheid hierop reageert. Een mogelijke oorzaak is de onvoldoende begeleiding en toezicht op AMV’s. Er is echter weinig concreet bewijs of officiële rapporten die hierover duidelijke uitleg geven. Het is mogelijk dat deze kinderen zelf uit de opvang zijn vertrokken of in contact zijn geraakt met mensenbende.
Tijdige opsluiting
Er zijn ook twijfels over de tijdsdruk rond de opsluiting van kinderen. Ondanks dat de wet stelt dat opsluiting hooguit twee weken mag duren, blijkt in de praktijk dat veel kinderen langer vastzitten. Dit kan te maken hebben met administratieve vertragingen of het feit dat er geen alternatieve opvang beschikbaar is. Het is duidelijk dat de huidige systemen niet optimaal werken en dat er verbetering nodig is.
Conclusie
De opsluiting van vreemdeling kinderen in Nederland blijft een zorgwekkend fenomeen dat niet alleen ethische vragen oproept, maar ook concrete negatieve effecten heeft op de ontwikkeling van kinderen. Hoewel er maatregelen zijn genomen, zoals de toewijzing van voogden en de inzet van speciale opvanglocaties, blijven problemen zoals langdurige opsluiting en verdwenen kinderen aan de orde. Het is van belang dat de overheid en betrokken organisaties samenwerken om het huidige systeem te verbeteren en zorg te dragen voor een menswaardig en kindvriendelijk beleid.