Giethoorn: het Nederlandse dorp dat je alleen kunt ontdekken met een boot
juli 17, 2025
Rijtjeshuizen vormen een onmisbaar deel van de Nederlandse woonstructuur, vooral in dorpen. Deze woningvorm is karakteristiek voor het land en speelt een belangrijke rol in het aanpakken van het woninggebrek. In dit artikel wordt ingegaan op de rol van rijtjeshuizen in dorpen, hun populatiegroei, de statistieken van CBS en hoe deze woningvorm zich ontwikkelt in de huidige maatschappij.
Rijtjeshuizen in dorpen: een essentieel onderdeel van de Nederlandse woonstructuur
Rijtjeshuizen zijn woningen die door hun constructie deel uitmaken van een rij en meestal aan beide zijden worden ingesloten door een identieke woning. In dorpen zijn deze huizen vaak een essentieel onderdeel van de woonstructuur. Ze vormen een compromis tussen vrijstaande woningen en appartementen en voldoen vaak aan de wens van mensen om eigen grond te hebben, maar tegelijkertijd op een dichtere manier te wonen.
In het artikel van Irene van den Berg in Berg Journalistiek wordt genoemd dat er in Nederland 3,4 miljoen rijtjeshuizen zijn. Dit betekent dat 42 procent van alle woningen in Nederland op deze wijze is gebouwd. In dorpen is dit percentage vaak nog hoger, aangezien het aanpassen van de woningbouw aan de ruimtelijke omstandigheden in dichtbevolkte steden vaak minder mogelijk is.
De rol van rijtjeshuizen in het aanpakken van het woninggebrek
Het rijtjeshuis is niet alleen een symbolisch stukje Nederlandse woningbouwgeschiedenis, maar ook een praktische oplossing voor het aanpakken van het woninggebrek. De huidige demografie en woningnood in Nederland maken het noodzakelijk om woningen die efficiënt en duurzaam kunnen worden gebouwd te prioriteren. Rijtjeshuizen voldoen vaak aan deze voorwaarden, aangezien ze minder ruimte innemen dan vrijstaande woningen, maar wel een relatief hoge mate van privacy en zelfstandigheid bieden.
Volgens de CBS-gegevens is het aantal rijtjeshuizen in Nederland in de afgelopen jaren stijgend, al is dit proces niet lineair. Zo stonden in 2017 in Nederland 39.025 meergezinswoningen in de prijsklasse van 1000 tot 1850 euro. In 2025 is dit getal opgelopen tot 37.986. De stijging is dus niet lineair, maar er is sprake van een continue aanpassing aan de markt en de woningnood.
In dorpen is het aantal rijtjeshuizen vaak aanzienlijk. In Amsterdam, een stad met een hoge woningdruk, is het aantal rijtjeshuizen in de periode 2012 tot 2025 gedaald van 27.634 in 2012 naar 13.324 in 2024. In dorpen zien we vaak het tegenovergestelde fenomeen: de woningvraag in stedelijke gebieden verplaatst zich naar dorpsgebieden, waar ruimte beschikbaar is voor nieuwbouw.
Statistieken van het CBS over het aantal rijtjeshuizen in Nederland
Het CBS heeft gedetailleerde statistieken opgesteld over het aantal rijtjeshuizen in Nederland. Deze gegevens zijn gebaseerd op de prijsklasse, de woningsoort en de regio. Zo zien we dat in 2017 in Nederland 39.025 meergezinswoningen in de prijsklasse van 1000 tot 1850 euro beschikbaar waren. In 2025 is dit aantal gedaald tot 37.986. Dit betekent dat de prijs in deze categorie gedaald is, mogelijk als gevolg van de stijgende vraag naar woningen in deze segmenten.
De meeste rijtjeshuizen zijn in Zuid-Holland te vinden. In 2025 staat 688.000 van de 3,4 miljoen rijtjeshuizen in deze provincie. Daarmee is 40 procent van alle woningen in Zuid-Holland een rijtjeshuis. Ook in Noord-Brabant (563.000 rijtjeshuizen) en Noord-Holland (518.000 rijtjeshuizen) zijn de rijtjeshuizen een belangrijke woningvorm.
In de tabel hieronder zijn de percentages van verschillende woningvormen weergegeven:
| Woningvorm | Percentage van het totaal aantal woningen |
|---|---|
| Rijtjeshuis | 42% |
| Meergezinswoning | 36% |
| Vrijstaand | 13% |
| Twee-onder-een-kap | 9% |
Deze data tonen aan dat rijtjeshuizen in Nederland een dominante rol spelen in de woningbouwsector. In dorpen is dit percentage vaak nog hoger, aangezien de ruimte voor vrijstaande woningen vaak beperkt is.
Toekomstontwikkelingen van rijtjeshuizen in dorpen
De architect Jeroen Atteveld wijst erop dat het rijtjeshuis niet voor eeuwig de dominante woningvorm zal zijn. De huidige woningbehoefte is diverser dan vroeger. Niet iedereen heeft drie slaapkamers meer nodig, en woningvormen voor kleiner gehuizen of woongroepen zullen de toekomst vermoedelijk bepalen. Kleiner bouwen helpt namelijk bij het oplossen van het woningtekort.
In dorpen is de toekomst van rijtjeshuizen nog steeds onzeker. Een mogelijke ontwikkeling is dat de woningbouw in dorpen zich richt op duurzame en energiezuinige woningen. Rijtjeshuizen kunnen in deze context een rol spelen, aangezien ze relatief eenvoudig te verbouwen zijn en minder ruimte innemen dan vrijstaande woningen.
Een andere ontwikkeling is de toegang tot de woningmarkt voor jonge mensen. In dorpen is de woningprijs vaak lager dan in steden, waardoor jonge huurberechten of kopers hier beter terecht kunnen komen. Het rijtjeshuis biedt hier een aantrekkelijke oplossing, aangezien het vaak goedkoop is en toch een zekere mate van privacy en zelfstandigheid biedt.
De rol van de overheid in het stimuleren van rijtjeshuizen in dorpen
De overheid speelt een belangrijke rol in het stimuleren van rijtjeshuizen in dorpen. Door het bieden van subsidies voor nieuwbouw of verbouw, wordt de toegankelijkheid van woningen in dorpsgebieden vergroot. Dit is vooral belangrijk in regio’s waar het woninggebrek scherp is en waar de vraag naar woningen groeit.
Bijvoorbeeld, in dorpen in Zuid-Holland zijn er initiatieven gestart om de bouw van rijtjeshuizen te stimuleren. Deze initiatieven zijn vaak gericht op jonge huurberechten of starters, die op zoek zijn naar een betaalbare en duurzame woning. Rijtjeshuizen voldoen vaak aan deze voorwaarden, aangezien ze relatief goedkoop zijn en makkelijk te verbouwen zijn.
Conclusie
Rijtjeshuizen vormen een essentieel onderdeel van de Nederlandse woonstructuur, vooral in dorpen. Ze zijn een praktische oplossing voor het aanpakken van het woninggebrek en voldoen vaak aan de wensen van jonge huurberechten en starters. De CBS-gegevens tonen aan dat het aantal rijtjeshuizen in Nederland stijgt, al is deze stijging niet lineair. In dorpen is het aantal rijtjeshuizen vaak hoger dan in stedelijke gebieden, aangezien de ruimte voor vrijstaande woningen beperkt is.
Toekomstontwikkelingen laten zien dat het rijtjeshuis niet voor eeuwig de dominante woningvorm zal zijn. De woningbehoefte is diverser geworden, en er zijn andere woningvormen opkomend die beter aansluiten bij de huidige maatschappij. Kleiner bouwen en het aanbod van woongroepen zijn bijvoorbeeld mogelijke oplossingen voor de woningnood in de toekomst.
De rol van de overheid is essentieel in het stimuleren van rijtjeshuizen in dorpen. Door subsidies en andere maatregelen te nemen, kan de toegankelijkheid van woningen in dorpsgebieden vergroot worden. Dit is vooral belangrijk in regio’s waar het woninggebrek scherp is en waar de vraag naar woningen groeit.
In de komende jaren is het dus interessant om te volgen hoe de rol van rijtjeshuizen in dorpen zich ontwikkelt. Of ze hun dominante positie behouden of dat er andere woningvormen op de voorgrond treden, hangt af van de demografische ontwikkelingen, de woningnood en de maatregelen die worden genomen.