Nederlandse beeld sculpturen van Moeder Maria met Kind: Historische waarde en artistieke uitdrukking
juli 17, 2025
De gedrukte telefoongids in Nederland, bekend als De Telefoongids en de Gouden Gids, heeft een unieke plek in de geschiedenis van informatievoorziening. In de loop van 2018 was het jaar waarin de laatste gedrukte versies werden uitgebracht in 45 verschillende regio’s, waaronder Den Haag, Amsterdam, Zeeland en Gorinchem. Na bijna 140 jaar was het einde van deze traditie op handen. Deze overgang vond niet zomaar plaats, maar was het gevolg van een langdurige digitalisering van de manier waarop mensen telefonische en adresinformatie opzoeken. In dit artikel wordt ingegaan op de geschiedenis van de telefoongids, de redenen achter de overgang naar digitale oplossingen, en hoe ouderen worden geholpen bij deze overgang.
De geschiedenis van de Nederlandse telefoongids
De Nederlandse telefoongids dateert teruggaan naar 1881, toen het eerste Nederlandse telefoonboek werd uitgebracht. Sinds die tijd was het een essentieel onderdeel van het dagelijks leven in Nederland. De gidsen bevatte niet alleen telefoonnummers van particulieren en bedrijven, maar ook openingstijden, adresinformatie en andere relevante gegevens voor inwoners. Tot in de jaren negentig was het gebruik van de gedrukte telefoongids nog zeer populair. In 1996 werd de online versie van De Telefoongids gelanceerd, waardoor gebruikers voor het eerst het mogelijk was om telefonische en adresinformatie te raadplegen zonder gebruik te maken van het papieren exemplaar.
De overgang naar digitale oplossingen was in gang gezet, maar het gedrukte exemplaar bleef nog jarenlang beschikbaar voor mensen die liever een fysieke gids in handen hadden. De meeste gebruikers hadden zich echter al gewend aan de online versie, die steeds uitgebreider en gebruiksvriendelijker werd. In 2018, na 140 jaar van uitgaven, was het moment aangebroken voor de definitieve overgang.
De laatste uitgaven in 2018
In 2018 begonnen verschillende regio’s met de laatste verspreiding van de gedrukte telefoongidsen. Zo was het in februari 2018 al de beurt aan Gorinchem, waar de gids voor het laatst werd bezorgd. In juni volgde Den Haag en Delft, en in augustus Amsterdam en omgeving. De laatste gids in regio Zeeland werd in november 2018 verspreid. Deze uitgaven werden gezien als een eindeloze traditie, maar ook als een gebeurtenis die in stijl werd afgesloten.
De uitgever DTG zorgde voor een speciale editie van de laatste gidsen, die niet alleen als informatiebron kon dienen, maar ook als een collectieobject. Deze exemplaren waren bedoeld om in de loop der jaren bewaard te blijven, en waren dus van een hogere kwaliteit dan de gewone uitgaven. In dit kader werd er ook aandacht besteed aan het afscheid van een iconisch boekwerk, wat duidelijk maakt hoe belangrijk de telefoongids was in de Nederlandse cultuur.
Digitalisering en de overgang naar online opzoeken
De reden dat de gedrukte telefoongids in 2018 zijn einde vond, lag volledig in de toegenomen digitalisering. Sinds 1996 was de online versie van De Telefoongids beschikbaar, en de meeste gebruikers hadden zich al aangepast aan deze manier van informatie zoeken. Het is tegenwoordig standaard om telefoonnummers, adresinformatie en openingstijden online op te zoeken, bijvoorbeeld via de website van DTG of via andere zoekmachines als Google.
DTG zelf heeft de volledige omslag naar digitale diensten gemaakt. Zij houden zich momenteel bezig met het ondersteunen van het MKB (middelgrote en kleine bedrijven) bij het online zichtbaar worden. Bedrijven die vroeger adverteerden in de gedrukte gids, hebben nu de mogelijkheid om via speciale abonnementen hun gegevens op meerdere online platforms te publiceren. Zo is het voor bedrijven mogelijk om beter gevonden te worden door consumenten die op zoek zijn naar bijvoorbeeld een kapper of een loodgieter.
Begeleiding van senioren bij de overgang
Hoewel de meeste gebruikers zich al gewend hadden aan online opzoeken, bleef er een groep mensen die de gedrukte gids nog steeds gebruikte. Deze groep bestond voornamelijk uit ouderen, voor wie het gebruik van digitale media vaak moeilijker was. DTG is zich bewust van deze situatie en heeft daarom samen met SeniorWeb cursussen en workshops opgezet om deze ouderen te begeleiden bij de overgang naar online opzoeken.
De workshops zijn gericht op het leren gebruiken van de online versie van De Telefoongids en andere digitale opzoekmethoden. Hierbij worden vrijwilligers ingezet die met een kleine vergoeding helpen bij het onderwijzen van deze vaardigheden. Daarnaast is op de SeniorWeb-website extra informatie beschikbaar over hoe men telefonische en adresinformatie online kan opzoeken. Ook blijft de telefonische nummerinformatielijn 1819 beschikbaar als alternatief voor ouderen die liever niet online zoeken.
De toekomst van telefonische en adresinformatie
Hoewel de gedrukte telefoongids in 2018 afscheid nam, is de behoefte aan telefonische en adresinformatie nog steeds groot. Het verschil is dat deze informatie tegenwoordig voornamelijk via digitale kanalen beschikbaar is. De online versie van De Telefoongids blijft daarom beschikbaar voor iedereen die informatie wil zoeken. Daarnaast is er ook de mogelijkheid om telefoonnummers en adresinformatie via andere platforms zoals Google of Facebook te vinden.
DTG heeft zich volledig gericht op digitale diensten en helpt nu het MKB met online zichtbaarheid. Bedrijven kunnen via speciale abonnementen hun gegevens op 30 verschillende platformen publiceren, waardoor ze beter gevonden worden door potentiële klanten. Deze overgang heeft niet alleen invloed gehad op de manier waarop mensen informatie zoeken, maar ook op de manier waarop bedrijven hun diensten promoten.
De rol van de telefoongids in het huidige tijdperk
Hoewel de gedrukte telefoongids in 2018 zijn einde vond, blijft de rol van telefonische en adresinformatie belangrijk. In de huidige tijd is het echter belangrijk om dit soort informatie op een andere manier beschikbaar te maken. De overgang naar digitale opzoekmethoden heeft niet alleen de toegankelijkheid vergroot, maar ook de manier waarop mensen communiceren en informatie delen veranderd.
Voor ouderen is de overgang naar digitale opzoekmethoden een uitdaging, maar DTG en SeniorWeb hebben ervoor gezorgd dat deze overgang zo soepel mogelijk verloopt. Door middel van workshops en cursussen worden ouderen geholpen bij het leren gebruiken van digitale opzoekmethoden. Dit zorgt ervoor dat ook deze groep op de hoogte blijft van de huidige informatievoorziening.
Conclusie
De gedrukte telefoongids in Nederland was gedurende 140 jaar een essentieel onderdeel van het dagelijks leven. In 2018 was het moment aangebroken dat deze traditie een einde vond, als gevolg van de digitalisering van de manier waarop mensen telefonische en adresinformatie opzoeken. In de loop van het jaar werden de laatste gedrukte versies in 45 verschillende regio’s verspreid, waaronder Den Haag, Amsterdam, Zeeland en Gorinchem. Deze uitgaven werden gezien als een eind aan een unieke informatievoorziening, maar ook als een gebeurtenis die in stijl werd afgesloten.
De overgang naar digitale opzoekmethoden was in gang gezet, en tegenwoordig is het standaard om telefonische en adresinformatie online op te zoeken. DTG heeft zich volledig gericht op digitale diensten en helpt nu het MKB met online zichtbaarheid. Voor ouderen die de gedrukte gids nog steeds gebruikten, zijn er workshops en cursussen beschikbaar om hen te begeleiden bij deze overgang. Door deze maatregelen is ervoor gezorgd dat ook deze groep op de hoogte blijft van de huidige informatievoorziening.
De telefoongids, of liever gezegd de digitale versie ervan, blijft een waardevolle bron van informatie in de huidige tijd. De overgang naar digitale opzoekmethoden heeft de toegankelijkheid van informatie vergroot, en zorgt ervoor dat mensen sneller en efficiënter toegang kunnen krijgen tot de informatie die ze nodig hebben.