Reizen van Nederland naar Zweden: Routes, Veerbootovertochten en Rijtijden
juli 17, 2025
Nederland is een land met een rijke historie en een diverse landschap, waarin zowel drukke steden als sfeervolle dorpen hun eigen unieke karakteristieken vertonen. Van de vele dorpen en steden die deel uitmaken van de Nederlandse cultuurhistorie, vormt elk een bijzondere plek voor toeristen en inwoners. Dit artikel biedt een overzicht van de verdeling van steden en dorpen in Nederland, met aandacht voor de verschillende provincies en hun typische kenmerken.
Steden en Dorpen in Nederland
Nederland kent momenteel 342 gemeenten, verdeeld over 12 provincies. Naar schatting zijn er 2621 officiële "plaatsen", waaronder zowel steden als dorven. Tijdens de jaren zijn veel gemeenten samengevoegd, wat heeft geleid tot een aanzienlijke afname van het totaal aantal gemeenten. In 1900 telde Nederland bijvoorbeeld nog 1.200 gemeenten. Deze ontwikkeling heeft gevolgen voor de structuur van steden en dorven. In dit artikel worden de meest relevante informatie en data beschreven, gebaseerd op betrouwbare bronnen.
De verdeling van steden en dorven in Nederland is sterk bepaald door de provincies. Elke provincie heeft zijn eigen lijst met steden en dorven, die meestal te vinden zijn op officiële websites of in overzichtsdocumenten. In Drenthe zijn er bijvoorbeeld verschillende dorven en buurtschappen, zoals Aalden, Aard, Arlo, Achterom, Altena en Alteveer. Deze dorven zijn verdeeld over gemeenten zoals Coevorden, Assen, De Wolden, Hoogeveen en Noordenveld. Aard is bijvoorbeeld gelegen in Assen, terwijl Achterom in Hoogeveen valt.
In Flevoland bevat voornamelijk steden en dorven die relatief jong zijn, gezien de relatief late inrichting van de regio. De steden zoals Almere en Zeewolde zijn belangrijke steden in de provincie. Daarnaast zijn er ook buurtschappen en kleinere dorven, zoals Aalsmeerderbrug en Aalsmeer, die deel uitmaken van grotere gemeenten.
In Friesland zijn er een aantal dorven met een rijke historie en sprookjesachtige karakteristieken. Zo is Makkum een van de bekendere dorven in de provincie, gelegen aan zee en met een sprookjesachtig dorpscentrum. Schiermonnikoog is een eiland in Friesland dat ook opvalt door zijn sprookjesachtige sfeer en historische bouwvormen.
Het Middenland
EenVandaag zet het ‘Middenland’ op de kaart, een gebied waarin ruim de helft van de Nederlandse kiezers woont. Hoewel het Middenland niet veel aandacht krijgt in de media, is het toch een essentieel onderdeel van het land. Neem bijvoorbeeld Etten-Leur of Schagen, het station ziet er hetzelfde uit, en zo ook het winkelcentrum en het bedrijventerrein. Het ruikt en voelt hetzelfde, ook de wekelijkse markt ziet er ook precies hetzelfde uit. Ga naar die zelfde markt en je ziet: dit is Nederland.
Het Middenland spelt een belangrijke rol in maatschappelijke en economische kwesties. Zo wonen er in de randgemeentes van Rotterdam, meer mensen dan ín stad. Toch gaat het maatschappelijke debat nooit over Capelle aan den IJssel. EenVandaag brengt de zorgen van de bewoners wél in kaart. We kijken ook naar ruimtelijke en economische verschillen die het Middenland scheidt van de rest van Nederland. Waarom ervaren sommige Nederlands een veel groter gevoel van achtergang dan anderen? Hoe vertaalt zich dat naar stemgedrag?
Mooiste Dorven en Kleine Steden
Wanneer het gaat om reizen door Nederland, valt het oog vaak op de prachtige dorven en kleine steden die het land te bieden heeft. Een selectie van 17 van de mooiste dorven en steden in Nederland is opgesteld door een reisblog, waarin de diverse kenmerken van deze plaatsen worden benadrukt. Deze selectie omvat oude vestingstadjes, vissersdorpjes en kleine Hanzesteden.
Nieuwpoort is bijvoorbeeld een klein vestingstadje aan de Lek en staat bekend als één van de mooiste vestingsteden van Nederland. Leiden, gelegen in de regio Duin- en Bollenstreek, is een middeleeuwse handelsstad met een rijke historie. Leiden ligt op het kruispunt van belangrijke handelsroutes aan de voet van de Burcht van Leiden.
Historische Steden en Dorven in Zuid-Holland
Zuid-Holland is, na Noord-Holland, de provincie met het grootste aantal rijksmonumenten van Nederland: 8.984. Vier steden in deze provincie; Leiden, Den Haag, Dordrecht en Delft, behoren zelfs tot de tien woonplaatsen met de meeste rijksmonumenten van Nederland. Daarnaast kent Zuid-Holland tientallen kleinere historische stadjes en dorven waar het is alsof je teruggaat in de tijd.
De meeste van deze sfeervolle oude woonplaatsen hebben de status van beschermd dorps- of stadsgezicht, als erkenning van hun cultuurhistorische waarde. De monumentendichtheid is een goede maat om de mooiste historische dorven en steden in Zuid-Holland te rangschikken.
Top 25 – Woonplaatsen met de Hoogste Monumentendichtheid van Zuid-Holland
- Nieuwpoort (89)
- Leiden (57)
- Brielle (40)
- ‘t Woudt (37)
- Delft (31)
- Schoonhoven (24)
- Gouda (22)
- Den Haag (14)
- Kinderdijk (14)
- Schiedam (13)
- Delfshaven (13)
- Voorburg (12)
- Gorinchem (11)
- Dordrecht (11)
- Voorschoten (9,1)
- Goedereede (7,7)
- Warmond (7,2)
- Heenvliet (7,1)
- Wassenaar (6,6)
- Oegstgeest (5,9)
- Maassluis (4,9)
- Middelharnis-Sommelsdijk (3,9)
- Haastrecht (3,6)
- Maasland (3,1)
- Geervliet (2,9)
De meeste historische dorven met een hoge monumentendichtheid bevinden zich in de binnenduinrand langs de kust. Op de hier aanwezige strandwallen bevonden zich doorgaande landwegen, de heerwegen, tussen de belangrijke Hollandse steden. Het gevarieerde landschap van de binnenduinrand was bovendien een favoriete locatie voor gefortuneerde stedelingen om hun buitenplaatsen te laten bouwen. Het naast Den Haag gelegen Wassenaar groeide zelfs uit tot het dorp met de meeste buitenplaatsen van Nederland.
De Mooiste Historische Steden en Dorven in Zuid-Holland
Nieuwpoort is een klein vestingstadje aan de Lek en een van de mooiste vestingsteden van Nederland. Dit historische stadje, met de op twee na hoogste monumentendichtheid van Nederland, is één van de kleinste steden van Zuid-Holland.
Leiden is een belangrijke middeleeuwse handelsstad op het kruispunt van belangrijke handelsroutes aan de voet van de Burcht van Leiden. Leiden is ook bekend om zijn rijke historie en het feit dat het vroeger Nederlands’ belangrijkste handelsstad was.
Kleinste Steden van Noord-Holland
Hoewel Noord-Holland het met Amsterdam de grootste stad van Nederland kent, kent de provincie ook tien plaatsen met middeleeuwse stadsrechten die minder dan 10.000 inwoners hebben. Drie van deze kleine Noord-Hollandse stadjes waren ooit welvarende handelsstadjes aan de voormalige Zuiderzee. De overige stadjes hebben een veel dorpser karakter en ontstonden na het uiteenvallen van de Westriese plattelandssteden.
De kleinste steden van Noord-Holland zijn gerangschikt op het aantal inwoners in de woonkern van deze stadjes.
Top 10 – Kleinste Steden van Noord-Holland
- Burghorn (West-Friesland).
- Schellinkhout (West-Friesland).
- Hensbroek (West-Friesland).
- Opmeer (West-Friesland).
- Winkel (West-Friesland).
- Spanbroek (West-Friesland).
- Obdam (West-Friesland).
- Edam (Waterland).
- Medemblik (West-Friesland).
- Monnickendam (Waterland).
Van de tien kleinste steden van Noord-Holland, zijn er drie (Edam, Medemblik, Monnickendam) die ontstonden als uit bloeiende handelscentra aan de Zuiderzee. Deze handelsstadjes kregen direct een groot aantal stadsrechten.
Conclusie
Nederland is een land van steden en dorven, elk met hun eigen unieke karakteristieken en historische waarde. Zowel de grote steden als de kleine dorven spelen een essentiële rol in de Nederlandse cultuur en geschiedenis. Van de mooiste historische dorven in Zuid-Holland tot de kleinste steden in Noord-Holland, elk heeft zijn eigen verhaal te vertellen. Toeristen en inwoners kunnen hier een rijke ervaring opdoen, die diep verbonden is aan de geschiedenis en tradities van het land. Door het erkennen en behouden van deze historische en culturele rijkdom, blijft Nederland een prachtige en unieke reisbestemming.