Nederland en de toekomstige groei van robotisering: uitdagingen en kansen

Inleiding

De afgelopen jaren is er in Nederland een duidelijke groei zichtbaar op het gebied van robotisering. Deze ontwikkeling wordt gevoed door de noodzaak om tekorten aan arbeidskrachten te overbruggen, productieprocessen efficiënter te maken en concurrentiepositie in de globalisering te behouden. Binnen bedrijven, maar ook in sectoren zoals de landbouw en de maakindustrie, zien we steeds vaker de ingreep van robots en automatisering.

Volgens recente data is de roboticasector in Nederland fors gegroeid. In de afgelopen vijf jaar is het aantal bedrijven dat actief is in deze sector verdubbeld – van ongeveer 350 naar meer dan 600 organisaties. Echter, ondanks deze positieve trend, ligt Nederland nog steeds niet voorop op het gebied van de toepassing van robotisering in vergelijking met andere landen. Nederland heeft veel potentie, maar om die te realiseren, is er behoefte aan grotere investeringen, betere kennis en een sterke focus op integratie in het MKB.

Groei van de roboticasector in Nederland

De roboticasector in Nederland is de afgelopen vijf jaar sterk gegroeid. In 2018 waren er ongeveer 350 bedrijven die actief werkten op het gebied van robotisering. Sindsdien is dit aantal verdubbeld en zijn er nu meer dan 600 bedrijven in deze sector actief. Deze groei toont aan dat Nederland zich bewust is van de kansen die robotisering biedt en dat het land stappen zet in de richting van een meer geautomatiseerde toekomst.

Holland Robotics, een technologiecluster binnen High Tech NL, speelt een sleutelrol in deze ontwikkeling. Het initiatief, dat vijf jaar geleden is gestart, heeft een duidelijke focus op het faciliteren van samenwerking tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen. Het doel is om innovatieve robotiseringsoplossingen te ontwikkelen die bedrijven in staat stellen efficiënter te opereren en hun concurrentiepositie te verbeteren.

Een van de drijvende krachten achter Holland Robotics is Thijs Dorssers, die benadrukt dat de basis in Nederland voor robotisering uitstekend is. “De basis is meer dan voldoende om echt stappen te gaan zetten op het gebied van robotisering. Ik hoop, heel ambitieus, dat we in 2030 wel in de top 10 zitten van landen die robotics succesvol hebben geïntegreerd.”

Echter, volgens Dorssers zien we de meeste vooruitgang bij grotere bedrijven. Het MKB – met name – heeft nog veel weg te gaan op het gebied van robotisering. De integratie van robots in kleine en middelgrote bedrijven is nog steeds achterstand lopend vergeleken met andere landen.

Robotisering en economische groei

Robotisering is niet alleen een technologische ontwikkeling, maar ook een economische katalysator. Door robotisering te implementeren, kunnen bedrijven kosten besparen, efficiënter werken en hun productiecapaciteit uitbreiden. Dit heeft positieve ruggestrillingen op de bredere economie van Nederland.

Holland Robotics benadrukt dat robotisering een belangrijke rol kan spelen in het oplossen van maatschappelijke problemen, zoals het tekort aan kwalificaties en arbeidskrachten. Door automatisering in te zetten, kan het land beter aankomen op de toekomstige vraag naar producten en diensten, zonder dat dit gepaard gaat met een toename van de werknemersbelegging.

Een belangrijk aspect van robotisering is ook het feit dat bedrijven die er gebruik van maken vaak multinational zijn en intensief internationaal handelen. De robotiserende bedrijven importeren bijvoorbeeld automatische werktuigmachines in grotere mate dan niet-robotiserende bedrijven. Dit wijst op een grotere betrokkenheid bij internationale waardeketens en op een versterkte positie in de wereldhandel.

Toepassing in de maakindustrie en landbouw

In de maakindustrie is robotisering al een belangrijk onderdeel van de productieprocessen. Hierbij gaat het vaak om fysieke robots, zoals robotarmen die gebruikt worden in de automobilie industrie. Echter, de toepassing van robotisering is niet beperkt tot fysieke robots. Ook de inzet van artificiële intelligentie (AI) is steeds vaker aan de orde.

De maakindustrie kampen momenteel met een tekort aan arbeidskrachten. Sinds 2020 is het aantal vacatures in de Nederlandse industrie gestegen, met een piek van 4,6% in de eerste twee kwartalen van 2022. Dit tekort heeft geleid tot een toegenomen drang om te automatiseren, zodat bedrijven hun productieproces kunnen aanpassen aan de huidige realiteit.

Naast de maakindustrie is ook de landbouwsector steeds meer geïnteresseerd in automatisering. Deze sector kampen met tekorten aan seizoensarbeiders, vooral in tijden van migratiebeperkingen of regelgeving rond de werknemersbelegging. Het gebruik van robots in de landbouw kan hier een oplossing bieden. Denk aan automatische oogstsystemen of drones die gebruikt worden voor bestrijding van plantenziekten.

Uitdagingen bij de integratie van robotisering

Hoewel de groei van de roboticasector in Nederland duidelijk is, blijven er ook uitdagingen. Een van de belangrijkste uitdagingen is de integratie van robotisering in het MKB. Hoewel er veel innovatie zit in het ontwikkelen van robotica-toepassingen, blijft de daadwerkelijke inzet van robots in het MKB relatief beperkt. Dit heeft te maken met de kosten van investeringen, het ontbreken van kennis en het feit dat kleine bedrijven vaak minder gemotiveerd zijn om te automatiseren.

Daarnaast is er ook de kwestie van data. Vooral in de landbouwsector is het deel van data een probleem. Boeren zijn vaak terughoudend in het delen van data, terwijl deze nodig is om AI-modellen te trainen en betere automatisering op maat te ontwikkelen. Volgens Jeroen en Cock, twee experts in het onderwerp, is het belangrijk dat boeren bereid zijn om te leren en samen te werken. “Wil je grip hebben op toekomstige ontwikkelingen, stap over je angst voor data delen heen. Maak gebruik van wat er is, doe ervaring op en doe het samen.”

Investeren in de toekomst

Een van de belangrijkste aandachtpunten voor de verdere groei van robotisering in Nederland is het investeren in technologie en kennis. Zowel bedrijven als overheidsinstanties moeten bereid zijn om investeringen te doen die de toekomstige economie sterk maken. Dit betreft niet alleen de fysieke investering in robots, maar ook in opvoeding, opleiding en samenwerking.

Holland Robotics benadrukt dat de basis in Nederland al voldoende is om stappen te zetten in de richting van een robuster robotiseringstempo. Echter, om te concurreren met landen die al verder zijn op dit gebied, is het belangrijk dat Nederland niet alleen de technologie ontwikkelt, maar ook deze technologie daadwerkelijk inzet in bedrijven en sectoren.

De internationale positie van Nederland qua robotdichtheid is al goed: het land staat momenteel op de 13e plaats wereldwijd met 224 robots per 10.000 werknemers in de maakindustrie. Echter, dit aantal kan nog verder stijgen. Door het aantal bedrijven dat robotisering integreert te vergroten, kan Nederland een rol als koploper in de toekomstige robotica-industrie nemen.

Samenwerking als sleutel tot succes

Een van de belangrijkste successfactoren in de robotisering is samenwerking. Holland Robotics benadrukt dat samenwerking tussen bedrijven, onderzoeksinstellingen en overheden essentieel is voor het realiseren van innovatieve robotiseringsoplossingen. Door kennis en middelen te bundelen, kan Nederland de huidige uitdagingen beter aanpakken en grotere vooruitgang boeken.

Thijs Dorssers benadrukt dat het initiatief van Holland Robotics is gebaseerd op samenwerking: “De vraag is destijds ontstaan vanuit de industrie en het is destijds opgepakt door Willem Endhoven, managing director van High Tech NL. Ik heb dat verder mogen vormgeven, en de tijd is voorbijgevlogen. We hebben mooie dingen bereikt met Holland Robotics. Inmiddels weten veel organisatie en andere netwerken ons te vinden met vragen over robotisering.”

De rol van robotisering in de toekomstige maatschappij

Robotisering is niet alleen een technologische ontwikkeling, maar ook een maatschappelijke verandering. Het verandert de manier waarop we werken, producten maken en diensten leveren. In de toekomst zal robotisering steeds meer van ons dagelijks leven een onderdeel worden.

Een belangrijk aspect is de impact op de werknemers. Terwijl robots sommige taken overnemen, kunnen werknemers zich richten op taken die meer creativiteit, probleemoplossing en menselijk inzicht vereisen. Dit betekent dat er een hoge mate van aanpassingsvermogen en levenslang leren nodig is voor werknemers die willen meebewegen in een geautomatiseerde maatschappij.

Daarnaast kan robotisering ook bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke kwesties, zoals de klimaatverandering. Door efficiëntere productieprocessen en minder afhankelijkheid van menselijke arbeid, kan de industrie een duurzamere toekomst tegemoet gaan.

Conclusie

De robotisering in Nederland is op een positieve groei gestart. In de afgelopen vijf jaar is het aantal bedrijven dat actief is in de roboticasector verdubbeld. Echter, ondanks deze groei, ligt Nederland nog steeds niet voorop op het gebied van toepassing. Er is nog veel potentieel dat kan worden gerealiseerd, vooral binnen het MKB en in samenwerking met internationale partijen.

Om de toekomstige concurrentiepositie van Nederland te versterken, zijn investeringen in technologie en kennis essentieel. Bovendien is samenwerking tussen bedrijven, onderzoekers en overheden van groot belang. Door innovatieve robotiseringsoplossingen te ontwikkelen en deze daadwerkelijk in te zetten, kan Nederland zich opstellen als een land dat robotisering succesvol integreert.

De toekomst van robotisering in Nederland hangt af van hoe goed het land is in het aanpassen aan veranderende technologieën, het opleiden van werknemers en het omarmen van samenwerking. Als Nederland deze uitdagingen aangaat, kan het land een rol spelen in de mondiale robotica-industrie en een voorbeeld zijn voor andere landen.

Bronnen

1. Holland Robotics: Vijf jaar al veel stappen gezet, maar er is nog veel werk te verzetten
2. Zonder de juiste investeringen in technologie en kennis blijft robotisering een wensdroom
3. Robotica in bedrijf: handel, waardeketens en lonen
4. De groeiende Nederlandse robotica-industrie kampt met marktadoptiekloof