Nederlands record op 24 uur: prestaties, ontwikkelingen en toekomstplannen
juli 17, 2025
Nederland staat bekend als het fietsland van Europa, en met goede reden. Het land telt meer fietsen dan inwoners, heeft een uitgebreid netwerk van fietspaden en een diepverankerde fietscultuur. De fiets is hier niet alleen een vervoermiddel, maar ook een maatschappelijke norm. In dit artikel wordt ingegaan op de redenen waarom Nederland op zo’n unieke manier is verbonden met het fietsen, de rol van de infrastructuur en cultuur, en de toekomstplannen die het fietsgebruik verder willen stimuleren.
Nederland als fietsland: Statistieken en feiten
Nederland is het land met het hoogste fietsgebruik ter wereld. In 2019 telde het land ongeveer 23 miljoen fietsen, terwijl het aantal inwoners circa 17,5 miljoen was. Gemiddeld heeft iedere Nederlander 1,4 fietsen. Deze cijfers duiden op een land waar fietsen niet uitzonderlijk, maar de norm zijn. De fiets is in het dagelijks leven van de meeste Nederlanders verankerd en wordt gebruikt voor een breed scala aan doeleinden.
De totale fietskilometers die jaarlijks worden afgelegd door Nederlanders zijn indrukwekkend: in 2016 werden ruim 15,5 miljard fietskilometers afgelegd. Daarbij zijn er elk jaar ongeveer 4,5 miljard fietsverplaatsingen. Een kwart van deze verplaatsingen gebeurt voor woon-werkdoeleinden, 37% voor recreatie, en 24% voor verkeer naar en van het werk. Nederlanders fietsen dus niet alleen voor sport of vrijetijd, maar ook voor het meeste alledaagse verkeer.
Een van de meest fascinerende statistieken is dat ruim een derde van de verplaatsingen van minder dan 7,5 kilometer met de fiets gebeurt, iets minder dan met de auto. In bepaalde regio’s, zoals Midden- en Noord-Nederland, ligt het percentage fietsgebruik zelfs boven de 45%. In het zuiden van het land daarentegen is het percentage vaak onder de 35%. Deze variatie laat zien dat de fietscultuur sterk is, maar ook dat er ruimte is voor verbetering in sommige delen van het land.
Fietsinfrastructuur: De basis van een fietsland
Deze hoge fietsprestaties zijn niet zomaar gegroeid, maar zijn het gevolg van een uitgebreid en goed ontwikkeld fietsnetwerk. Nederland beschikt over ruim 37.000 kilometer aan fietspaden. Deze routes zijn vaak goed onderhouden en vaak vrij van automobilistendruk. De infrastructuur is zorgvuldig gepland en ontworpen om zowel veiligheid als comfort te bieden.
Enkele van de sleutelkenmerken van de Nederlandse fietsinfrastructuur zijn:
- Vrijliggende fietspaden: In veel gevallen zijn fietspaden gescheiden van autoverkeer. Dit maakt fietsen veiliger en draagt bij aan het vertrouwen van fietsers.
- Fietsstraten: In sommige steden, zoals Utrecht en Amsterdam, is er sprake van fietsstraten. Hier hebben fietsers voorrang op automobilisten.
- Fietsparkeerplekken: In veel steden zijn er uitgebreide fietsenstallingen, vooral bij treinstations. Deze faciliteiten maken het makkelijker om de fiets te combineren met het openbaar vervoer.
- Fietssnelwegen: De afgelopen jaren zijn er steeds meer fietssnelwegen aangelegd, om woon-werkverkeer te stimuleren. Deze routes zijn ontworpen voor langere afstanden en zijn veilig en comfortabel.
Deze infrastructuur maakt het fietsen in Nederland niet alleen praktisch, maar ook aangenaam. De overheid en gemeenten investeren continu in het uitbreiden en verbeteren van fietsroutes, om zowel het milieu te beschermen als de bewegingsmogelijkheden van burgers te vergroten.
Fietscultuur: Een normaal deel van het leven
De infrastructuur vormt de basis, maar de fietscultuur is evenwichtiger. In Nederland is fietsen niet alleen een vervoermiddel, maar ook een maatschappelijke norm. Kinderen leren al jong fietsen, en de fiets wordt vaak als vervoermiddel gebruikt om naar school te gaan. Ook ouderen blijven fietsen, al dan niet met elektrische ondersteuning. Fietsen is hier geen sport of recreatie, maar een essentieel onderdeel van het dagelijks leven.
De populariteit van fietsen heeft ook invloed op het landschap. Veel steden zijn ontworpen met fietsers voorop. Er zijn speciale fietslampen, fietsstoplichten en zelfs fietsbussen. De fiets is verankerd in de cultuur, zoals blijkt uit initiatieven zoals de "Elfstedentocht", een ijsfietsrit die elk jaar een symbolische betekenis heeft in de Noordelijke regio.
Buiten de steden is de fiets ook een populaire manier om te reizen. Veel toeristen kiezen ervoor om Nederland met de fiets te verkennen. Het land biedt talloze fietsroutes, zoals de Rattengebruinroute, de Elfstedentochtroute en de Fietsroute de Oude Post. Deze routes zijn zorgvuldig aangelegd en passen perfect bij de landschappelijke bezienswaardigheden en historische steden.
Fietsgebruik en de toekomst
De toekomstbeeld fiets, gepresenteerd in 2023, benadrukt de ambities van het land om fietsgebruik verder te stimuleren. Het plan bevat een eerste inventarisatie van mogelijke fietsinvesteringen in heel Nederland voor de komende jaren. De samenwerking tussen gemeenten, provincies, vervoerregio’s en het Rijk, verenigd in het fietssamenwerkingsverband Tour de Force, legt een sterke nadruk op investeringen in fietsinfrastructuur.
Een van de kernambities is het aanleggen van fietssnelwegen in het hele land. Deze routes moeten zorgen voor snelle en veilige toegang tot woon-werkverbindingen en andere essentiële doelen. Ook wordt er aandacht besteed aan het verbeteren van fietsparkeermogelijkheden, het verbreden van bestaande fietspaden en het creëren van verbindingen met het openbaar vervoer. Door de fiets makkelijker te maken, wordt het een aantrekkelijker alternatief voor de auto.
De regering wil ook profiteren van het Europese Social Climate Fund om fietsgebruik verder te stimuleren. Deze fondsen zouden kunnen worden ingezet voor het aanbieden van fietssubsidies of investeringen in elektrische fietsen, die voor velen toegankelijker zijn dan traditionele fietsen.
Uitdagingen en verbeterpunten
Hoewel Nederland wereldwijd vooraan staat in fietsgebruik, zijn er ook uitdagingen. Uit onderzoek blijkt dat een kwart van de fietsers het te druk vindt op de fietspaden. Ongeveer 10% van de fietsers kiest er zelfs voor om minder vaak te fietsen en overstapt naar de auto of het openbaar vervoer. Daarnaast geeft 45% van de fietsers aan dat ze soms een andere route kiezen vanwege onveiligheid.
Maatregelen om deze uitdagingen aan te kaarten zijn onder andere:
- Verbreding van fietspaden: Vooral in stedelijke gebieden is dit noodzakelijk om drukte te verminderen.
- Verbetering van verlichting en markering: Dit helpt om fietsers zich veiliger te voelen.
- Educatie en awareness: Het is belangrijk om bewustzijn te creëren voor fietsveiligheid en het juiste gedrag in het fietsverkeer.
De overheid en gemeenten werken aan oplossingen voor deze uitdagingen. Het doel is om fietsen veilig, comfortabel en aantrekkelijk te houden, zodat het een blijvende keuze blijft voor verplaatsingen in het land.
Fietsen en het milieu
Fietsen draagt niet alleen bij aan de leefbaarheid van steden, maar ook aan het milieu. Nederland wil in de toekomst duurzamer worden, en fietsen is een kernonderdeel van deze strategie. Fietsen produceert geen CO2 en draagt bij aan lagere luchtverontreiniging. Bovendien helpt fietsen om het automobilisme te verminderen, wat op lange termijn leidt tot minder verkeersdrukte en minder geluidshinder.
De voordelen voor de individu zijn eveneens aanzienlijk. Fietsers zijn minder vaak ziek, nemen weinig ruimte in op de weg en houden de lucht schoon. De coronapandemie heeft zelfs geleid tot een toename van fietsgebruik, omdat mensen meer bewust werden van de voordelen van fietsen. Deze trend is in 2023 nog steeds zichtbaar.
Fietsgebruik en elektrische fietsen
Een van de meest opmerkelijke ontwikkelingen is de toename van elektrische fietsen. In 2019 waren er al 2 miljoen e-bikes in het land, wat ruim 8% van het totale fietsaantal uitmaakt. E-bikes maken fietsen toegankelijker voor mensen met beperkingen of die langere afstanden willen afleggen. Ze zijn ook een populaire keuze voor woon-werkverkeer, omdat ze minder inspanning vereisen.
De overheid ziet de e-bike als een belangrijk instrument om het fietsgebruik verder te stimuleren. Het kabinet wil bijvoorbeeld subsidies of fiscale voordelen creëren voor mensen die overstappen naar een elektrische fiets. Dit kan helpen bij het verlagen van de drempel voor fietsgebruik, vooral voor mensen die verder wonen van hun werk of school.
Toekomstplannen en samenwerking
De samenwerking tussen verschillende partijen is essentieel voor het verder ontwikkelen van Nederland als fietsland. Het fietssamenwerkingsverband Tour de Force, dat bestaat uit gemeenten, provincies, vervoerregio’s en het Rijk, is een voorbeeld van hoe samenwerking kan leiden tot betere fietsinfrastructuur en beleid.
De toekomstplannen van Tour de Force zijn gericht op:
- Het aanleggen van fietssnelwegen.
- Het verbeteren van fietsverbindingen met het openbaar vervoer.
- Het creëren van fietsparkeermogelijkheden.
- Het investeren in fietsinfrastructuur in stedelijke gebieden.
- Het stimuleren van fietsgebruik via educatie en awareness.
Staatssecretaris Van Veldhoven benadrukt in haar uitspraken dat fietsen in ons DNA zit en dat het van belang is om deze cultuur verder te stimuleren. Ze benadrukt ook het belang van investeringen in fietsinfrastructuur, vooral in stedelijke gebieden waar de bevolking snel groeit.
Conclusie
Nederland is wereldwijd vooraan in fietsgebruik. De combinatie van een uitgebreid fietsnetwerk, een sterke fietscultuur en beleidsmaatregelen heeft geleid tot een land waar fietsen niet alleen een vervoermiddel is, maar ook een maatschappelijke norm. De fiets is verankerd in de cultuur en de infrastructuur is ontworpen om fietsers te ondersteunen. De toekomstplannen van het land benadrukken de ambities om fietsgebruik verder te stimuleren en de fiets een blijvende rol te geven in het vervoersbeleid. Door investeringen in fietsinfrastructuur en de voordelen van fietsen voor het milieu en het individu te benadrukken, zal Nederland in de toekomst blijven scoren als fietsland.