Demografische veranderingen in Nederland: het dalende geboortecijfer en zijn gevolgen
juli 17, 2025
De transitie naar duurzame mobiliteit is op volle toeren in Europa, en Nederland speelt daarbij een voornaamde rol. In de Mobility Guide 2024 van Ayvens, een onderzoek dat de stand van zaken in 47 landen analyseert, scoort Nederland op de tweede plek in de transitie naar elektrisch rijden, slechts een plek onder Noorwegen. Deze positie benadrukt de groeiende aandacht voor duurzame voertuigen, maar ook de uitdagingen die nog te overwinnen zijn. In dit artikel bespreken we de cijfers, de ontwikkelingen op het gebied van laadinfrastructuur en de elektrische auto’s, en de invloed van subsidies en beleid op de groei van elektrische voertuigen in Nederland.
Nederland op de tweede plek in elektrische mobiliteit
Nederland is internationaal gezien goed op weg in de elektrische mobiliteitsovergang. In de Mobility Guide 2024 van Ayvens scoort het land 80 punten, terwijl Noorwegen met 82 punten de koppositie inneemt. De analyse is gebaseerd op zes relevante factoren, waaronder het aandeel elektrische auto’s, het aanbod van elektrische modellen en de uitbreiding van de laadinfrastructuur. Nederland behaalt de maximale score in het aanbod van elektrische auto’s, met 168 verschillende modellen beschikbaar in verschillende prijsklassen. De Tesla Model Y is het meest populaire volledig elektrische model, gevolgd door de Volvo XC40 en de Peugeot e-208.
In 2023 is het aantal volledig elektrische auto’s in Nederland met 55,3 procent toegenomen ten opzichte van 2022, terwijl het aandeel plug-in hybrides (PHEV’s) met 36,4 procent is gestegen. Deze groei benadrukt de groeiende populariteit van elektrische auto’s onder Nederlandse consumenten en de rol van de overheid in het stimuleren van deze overgang.
Groei van elektrische auto’s en exportuitdagingen
Hoewel Nederland goed scoort in de transitie naar elektrisch rijden, zijn er ook uitdagingen die niet onder het oog mogen worden genomen. Een van de belangrijkste kwesties is de export van elektrische auto’s. Volgens cijfers uit de eerste helft van 2024 is 12 procent van het Nederlandse elektrische wagenpark in het afgelopen jaar geëxporteerd, met name naar landen als Noorwegen. Hier zijn voordelen zoals gratis parkeerkosten, toegang tot busbanen en verlaagde registratiekosten voor elektrische voertuigen, waardoor Nederlandse EV-eigenaren er financieel voordeel uit halen door hun auto’s te verkopen.
De export is opvallend omdat de gemiddelde leeftijd van geëxporteerde auto’s minder dan een jaar bedraagt. Dat wijst erop dat Nederlandse kopers vaak niet de bedoeling hebben om hun EV langdurig in het land te houden. Dit kan worden gezien als een verlies voor de doelstellingen van de overheid, die elektrische auto’s op de Nederlandse wegen wil zien rijden. Het fenomeen onderstreept ook de aantrekkingskracht van elektrische auto’s in landen met gunstige maatregelen voor duurzame mobiliteit.
Laadinfrastructuur: uitbreiding en uitdagingen
De laadinfrastructuur is een van de kernfactoren in de transitie naar elektrisch rijden, en Nederland scoort goed op dit gebied. Per 100 kilometer zijn er gemiddeld 73 laadpunten beschikbaar, en het aantal is in een jaar tijd bijna verdubbeld: van 54.263 in 2022 naar 103.236 in 2023. Dit maakt Nederland tot een van de landen in Europa met de meest ontwikkelde laadinfrastructuur. Toch blijft het aantal laadpunten onvoldoende om het huidige aantal elektrische auto’s te ondersteunen. Er rijden namelijk bijna 437.000 elektrische auto’s in Nederland, terwijl er slechts 144.453 laadpunten beschikbaar zijn. Dat betekent dat per vier elektrische auto’s slechts één laadpunt is beschikbaar.
De uitdaging ligt dus niet in het aantal laadpunten, maar in de beschikbaarheid ervan. Tijdens drukke uren kunnen korte wachttijden optreden, wat voor enkele automobilisten kan leiden tot ongemak. De overheid en bedrijven werken daarom aan oplossingen zoals het uitbreiden van het aantal laadpunten, de invoering van snelladers en het stimuleren van particuliere investeringen in laadinfrastructuur via fiscale maatregelen.
Subsidies en belastingvoordelen
Subsidies en belastingvoordelen spelen een belangrijke rol in de groei van elektrische auto’s in Nederland. De aanschaf van een elektrische auto in 2024 is voorzien van een subsidie van maximaal €2.950. Daarnaast zijn er fiscale voordelen zoals vrijstelling van wegenbelasting en een lagere bijtelling bij lease. Voor bedrijven is het aanschaffen van een elektrische auto bovendien aantrekkelijk, omdat ze tot €3.000 aan subsidie kunnen ontvangen.
Het plaatsen van een laadpaal is voor bedrijven volledig aftrekbaar, terwijl particulieren beperkt kunnen profiteren van een aftrek van maximaal 15 procent van het totaalbedrag, met een maximum van €1.500. Deze fiscale maatregelen zijn bedoeld om de overgang naar elektrische mobiliteit te stimuleren en de kosten voor consumenten en bedrijven te verlagen.
Tevens zijn er regionale voordelen. In sommige regio’s is er een aankoopsubsidie van 5.000 euro voor elektrische auto’s tot een prijs van 40.000 euro, en bedrijven kunnen aanspraak maken op 3.000 euro. Deze maatregelen maken de aanschaf van een elektrische auto voor zowel particulieren als bedrijven aantrekkelijker en ondersteunen de overgang naar duurzame mobiliteit.
CO2-uitstoot en groene energie
Hoewel Nederland goed scoort op het gebied van elektrische auto’s en laadinfrastructuur, scoort het land minder goed op het gebied van CO2-uitstoot bij de productie van energie. In de analyse van Ayvens wordt gekeken naar de hoeveelheid CO2-uitstoot bij de energieproductie, waarbij een hogere score betekent minder uitstoot en meer gebruik van hernieuwbare energie. Nederland scoort hier minder goed dan sommige andere landen in Europa, wat wijst op de noodzaak van verder toezicht op het gebruik van groene energie.
De overgang naar elektrische auto’s is namelijk pas volledig duurzaam als de energie die wordt gebruikt voor het opladen van de auto’s ook op duurzame manieren wordt opgewekt. Momenteel is Nederland afhankelijk van fossiele brandstoffen voor een deel van zijn energieproductie, wat de duurzaamheid van elektrische auto’s ondermijnt. Daarom is het belangrijk dat zowel de overheid als het bedrijfsleven investeren in groene energie, zoals wind- en zonne-energie, om de transitie naar elektrische mobiliteit volledig duurzaam te maken.
Nederland in vergelijking met andere Europese landen
Nederland staat in de Europese Unie op de derde plek wat betreft het aantal elektrische auto’s. In het eerste kwartaal van 2024 was 7,5 procent van alle nieuwe verkochte auto’s in Nederland volledig of gedeeltelijk elektrisch aangedreven, waarmee het land de tweede positie inneemt in Europa. Noorwegen, dat op de eerste plaats staat, scoort iets beter, met ruim dertig procent van de nieuwe auto’s die geheel of gedeeltelijk elektrisch aangedreven zijn.
In vergelijking met andere Europese landen zoals Spanje en Zweden is Nederland beter uitgerust met betrekking tot laadinfrastructuur. Spanje heeft bijna drie keer zoveel inwoners als Nederland, maar slechts één derde van het aantal elektrische auto’s dat in Nederland rijdt. De laadinfrastructuur in Spanje is goed ontwikkeld, met ongeveer één laadpunt per vijf EV’s. Zweden, dat ook vooruitgang boekt op het gebied van elektrische auto’s, heeft een relatief hoger aantal laadpunten: 37.166 in totaal, wat betekent dat er gemiddeld één laadpunt per zeven auto’s beschikbaar is.
De overheid in Spanje stimuleert de aanschaf van elektrische auto’s met een subsidie van €7.000, terwijl Nederland een subsidie van €2.950 biedt. Daarnaast zijn er in Spanje voordelen zoals vrijstelling van btw, parkeerkorting in steden en toegang tot congestierijbanen. Deze maatregelen maken elektrische auto’s in Spanje aantrekkelijker voor consumenten en ondersteunen de groei van het elektrische wagenpark.
Uitdagingen en verbeterpunten
Hoewel Nederland goed scoort in de transitie naar elektrische mobiliteit, zijn er nog steeds verbeterpunten. Een van de uitdagingen is de export van elektrische auto’s naar landen met gunstigere belastingvoordelen. Dit kan leiden tot verlies van doelstellingen op het gebied van duurzame mobiliteit in Nederland. Daarnaast is er nog steeds onduidelijkheid over de oorzaak van de plotselinge toename van elektrische auto-export, hoewel het duidelijk is dat voordelen zoals gratis parkeerkosten en toegang tot busbanen in landen zoals Noorwegen een rol spelen.
Een andere uitdaging is het gebruik van groene energie. Hoewel Nederland goed scoort op het gebied van elektrische auto’s, is de overheid nog steeds afhankelijk van fossiele brandstoffen voor een deel van haar energieproductie. Dit beperkt de duurzaamheid van elektrische auto’s en ondermijnt de doelstellingen op het gebied van CO2-uitstootvermindering. Daarom is het belangrijk dat Nederland investeert in hernieuwbare energiebronnen en het gebruik van duurzame energie verder stimuleert.
Conclusie
Nederland is internationaal gezien goed op weg in de transitie naar elektrische mobiliteit. In de Mobility Guide 2024 scoort het land op de tweede plek, slechts een plek onder Noorwegen. De groei van het aantal elektrische auto’s, de uitbreiding van de laadinfrastructuur en de subsidies en belastingvoordelen die de overheid biedt, duiden op een sterke groei van duurzame mobiliteit in Nederland. Toch zijn er ook uitdagingen die niet onder het oog mogen worden genomen, zoals de export van elektrische auto’s en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen voor energieproductie. De overheid, het bedrijfsleven en consumenten hebben allemaal een rol te spelen in het verder stimuleren van de transitie naar elektrische mobiliteit en het verder uitbouwen van de laadinfrastructuur.