Nederlandse Curlingheren en de Ambities van Team Van Dorp
juli 17, 2025
In de afgelopen tien jaar is het fenomeen natuurbegraven in Nederland significant gegroeid. Het aantal natuurbegraafplaatsen is toegenomen, en steeds meer mensen kiezen ervoor om hun laatste rustplaats in de natuur te vinden. Deze trend reflecteert een bredere verandering in de maatschappij, waarbij mensen zich steeds meer bewust worden van het belang van duurzaamheid en het behoud van de natuur.
Toename en groei van natuurbegraafplaatsen
Aan het begin van de jaren 2010 was natuurbegraven nog een relatief onbekende optie in Nederland. De organisatie Natuurbegraven Nederland, opgericht in 2012, speelde een belangrijke rol in het verder ontwikkelen en professionaliseren van natuurbegraafplaatsen. In die tien jaar heeft de organisatie meerdere natuurbegraafplaatsen gerealiseerd: Maashorst, Schoorsveld, Landgoed Mookerheide, Huis ter Heide, en in 2023 opende Landgoed Christinalust bij Enschede. Deze plekken zijn niet alleen van betekenis voor de mensen die er begraven worden, maar ook voor de nabestaanden die er troost vinden in de rustige en natuurlijke sfeer.
De toename van natuurbegraafplaatsen is ook zichtbaar in de cijfers. Momenteel telt Nederland ongeveer 35 natuurbegraafplaatsen, terwijl het land in totaal ongeveer 4.600 begraafplaatsen kent. Hoewel natuurbegraafplaatsen dus slechts een klein deel uitmaken van het totaal, is hun aantal de afgelopen jaren aanzienlijk gestegen. De groei van particuliere begraafplaatsen, waaronder natuurbegraafplaatsen, is vooral merkbaar: in 2020 waren er 287 particuliere begraafplaatsen (ongeveer 6% van het totaal), terwijl dit aantal inmiddels is gestegen naar 327 (ruim 7%).
De groei van natuurbegraafplaatsen is ook te verklaren door de stijgende populariteit van crematie. Het percentage crematies in Nederland naderde in 2023 de 70%, wat een grote impact heeft op de vraag naar alternatieve vormen van begraven, zoals natuurbegraven. Natuurbegraafplaatsen bieden een alternatieve oplossing waarin het lijk of de urn in de natuur wordt begraven, vaak in een vrije, ongerepte omgeving.
Locaties en toegankelijkheid van natuurbegraafplaatsen
Natuurbegraafplaatsen zijn verspreid over het hele land, maar vooral in bepaalde regio’s is het fenomeen sterker aanwezig. In Noord-Brabant, Gelderland, Drenthe, Friesland en Groningen zijn meerdere natuurbegraafplaatsen gevestigd. Een overzicht van de belangrijkste locaties laat zien dat natuurbegraafplaatsen zich vooral in natuurlijke, groene gebieden bevinden, zoals bossen, heidevelden en parken.
Noord-Brabant
In Noord-Brabant zijn meerdere natuurbegraafplaatsen te vinden, waaronder:
- Bos van de Heilige Geest in Baest/Oostelbeers: deze plek ligt in een oude bosomgeving waar de graven verstrekt zijn tussen hoge dennenbomen.
- De Hoevens in Alphen: een natuurbegraafplaats met een gevarieerd landschap van open veld, waterpartijen, bosranden en bossen.
- Heidepol: een van de oudste en bekendste natuurbegraafplaatsen in Nederland, gevestigd in Arnhem. Heidepol is ook de startplek van Natuurbegraven Nederland.
Gelderland
In Gelderland zijn diverse natuurbegraafplaatsen gevestigd, waaronder:
- NP De Hoge Veluwe: hoewel het geen traditionele natuurbegraafplaats is, is het mogelijk om urnbegraven te doen in het Nationale Park. In het park zijn vier gebieden geselecteerd waar urnbegravingen kunnen plaatsvinden.
- Schoorsveld: een natuurbegraafplaats in Heeze, ontwikkeld door Natuurbegraven Nederland.
- Maashorst: gevestigd in Schaijk, ook ontwikkeld door Natuurbegraven Nederland.
Drenthe
In Drenthe zijn onder andere de volgende natuurbegraafplaatsen te vinden:
- De Velden (Tonckensborg): een natuurbegraafplaats met cultuurhistorische waarde. Op het oude landgoed bevinden zich tweeduizend jaar oude urnengraven; tumuli.
- Urnenveld Anloo: een natuurbegraafplaats met een karakteristiek landschap van hoge beuken, dennen, berken en beplanting zoals taxus, rododendrons en hulst.
Friesland en Groningen
In de noordelijke regio’s zijn ook een aantal natuurbegraafplaatsen gevestigd:
- Natuurbegraafplaats Fryslân in Nieuwehorne (Friesland).
- Laude in Sellingen (Groningen): een afgelegen en stille natuurbegraafplaats in de natuur van Westerwolde, Oost-Groningen.
De locaties van natuurbegraafplaatsen zijn meestal goed toegankelijk, maar soms liggen ze in afgelegen, rustige delen van het land. Voor mensen die een natuurbegraafplaats willen bezoeken, is het daarom belangrijk om van tevoren te checken welke voorwaarden gelden voor toegang en bezoeken.
Kenmerken en werking van natuurbegraafplaatsen
Natuurbegraafplaatsen zijn ontworpen om een natuurlijke sfeer te bieden, waar het lijk of de urn in de natuur wordt begraven. In tegenstelling tot traditionele begraafplaatsen is er meestal geen individueel graf of opstapje, en wordt de natuur niet verstoord. De bodem wordt in de regel met een biologische deken afgedekt, waardoor de natuur zich na enkele jaren weer kan ontwikkelen.
Op veel natuurbegraafplaatsen wordt ook natuurbeschermerij uitgevoerd. De natuur groeit en bloeit er van, en er komen verschillende soorten planten en dieren terug in de natuurgebieden. In sommige gevallen worden ook stukken natuur buiten de natuurbegraafplaatsen ontwikkeld, zoals beschreven in de activiteiten van Natuurbegraven Nederland.
Natuurbegraafplaatsen zijn vaak lid van verenigingen of netwerken, zoals LOB (Landschap en Onderwijs) en Brana (Bijzondere Belevingsruimte Natuur). Deze organisaties zorgen voor kwaliteitsborging en het behoud van het ecologische karakter van de natuurbegraafplaatsen.
Kritische kanttekeningen
Hoewel natuurbegraafplaatsen vaak worden gepresenteerd als een duurzame en natuurvriendelijke oplossing, zijn er ook kritische kanttekeningen. Sommige onderzoekers en ecologen stellen bijvoorbeeld dat het begraven in oude bosbodems schadelijk kan zijn voor de natuur. Volgens onderzoek van Wageningse milieu-onderzoekers en ecologen kan het begraven in oude bosgebieden leiden tot verlies van ecologische functies en schade aan de bodem.
Daarnaast zijn er ook financiële en maatschappelijke vraagstukken. De verkoop van grafrechten op particuliere natuurbegraafplaatsen is een winstgevende activiteit, en kritische burgers stellen zich af of dit model op de lange termijn betaalbaar is. Ook het feit dat natuurbegraafplaatsen vaak particulier beheerd worden, roept vragen op over toegankelijkheid en gelijkheid in het bepaald van de laatste rustplaats.
Toekomstige ontwikkelingen
De toekomstige ontwikkelingen van natuurbegraafplaatsen zijn afhankelijk van meerdere factoren, waaronder de duurzaamheid van het model, de ecologische impact, en de vraag van de maatschappij. In de komende jaren is het mogelijk dat het aantal natuurbegraafplaatsen verder zal groeien, vooral gezien de stijgende populariteit van crematie en het verlangen naar duurzame en natuurvriendelijke vormen van begraven.
Natuurbegraven Nederland en andere betrokken partijen werken aan het verder uitbreiden van het netwerk van natuurbegraafplaatsen, en aan het verbeteren van de ecologische kwaliteit van deze plekken. Tegelijkertijd is het belangrijk om kritische vragen te stellen over de duurzaamheid van het fenomeen en de impact op de natuur.
Conclusie
Natuurbegraafplaatsen in Nederland zijn in de afgelopen tien jaar gestegen van een onbekend fenomeen tot een serieus alternatief voor traditionele begraafplaatsen. Het aantal natuurbegraafplaatsen is aanzienlijk gegroeid, en de locaties zijn verspreid over het hele land. Natuurbegraafplaatsen bieden een rustige, natuurlijke sfeer voor de laatste rustplaats, en vaak ook voor nabestaanden die er troost en vrede kunnen vinden.
Hoewel de groei van natuurbegraafplaatsen een positieve ontwikkeling is, is het ook belangrijk om de ecologische en maatschappelijke impact van deze plekken serieus te nemen. Natuurbegraafplaatsen kunnen bijdragen aan het behoud en herstel van natuur, maar ze kunnen ook schadelijk zijn voor oude bosgebieden. Daarnaast is het belangrijk om de toegankelijkheid en gelijkheid in het bepalen van de laatste rustplaats te blijven bespreken.
In de toekomst zal het aantal natuurbegraafplaatsen waarschijnlijk verder groeien, aangezien de vraag naar alternatieve vormen van begraven blijft stijgen. Het is dan ook van belang om kritisch te blijven, en om zowel de voordelen als de beperkingen van natuurbegraafplaatsen zorgvuldig te beoordelen.