De mooiste steden van Nederland: een gids voor de onvergetelijke stedentrip
juli 23, 2025
In de zomer van 2013 organiseerde het VARA-programma Vroege Vogels in samenwerking met de Vlinderstichting een landelijke verkiezing om de mooiste vlinder van Nederland te kiezen. Meer dan 14.000 mensen stemmen, waarbij de Koninginnenpage (Papilio machaon) met 1.449 stemmen met een duidelijke voorsprong won. Dit artikel presenteert een overzicht van de verkiezing, het profiel van de winnende vlinder, en het betekenisvolle gevolg van deze keuze voor het Nederlandse publiek en de vlinderwereld.
De verkiezing had als doel de aandacht te vestigen op de rijke vlindervoorraad van Nederland en te stimuleren de waarneming en bescherming van deze insecten. Het was een open, spontane actie van het publiek, die eindigde met een duidelijke keuze voor een van de meest indrukwekkende en zeldzame vlinders in het land.
De Vlinderverkiezing van Vroege Vogels
De verkiezing begon met een voorselectie van 40 vlinders, waarbij Kars Veling van de Vlinderstichting de keuze maakte uit meer dan 2.000 dagvlinders en 71 nachtvlinders. Deze 40 vlinders waren op basis van zowel hun uiterlijk als hun voorkomen in Nederland uitgekozen. Ze omvatten zowel veelvoorkomende soorten als zeldzame exemplaren, van het zilveren maan tot de aardbeivlinder.
Het publiek stemde in een periode van drie weken, waarin het duidelijk bleek dat de fel gekleurde dagvlinders het publiek het meest inspireerden. Vooral rood/oranje en blauwe vlinders scoorden hoog in de tussenstand. Bij de blauwtjes staken het boomblauwtje en het icarusblauwtje, terwijl bij de oranje en gele vlinders de oranjetip, de atalanta, het dagpauwoog en de gehakkelde aurelia vooral geliefd waren.
De einduitslag, bekendgemaakt op zondag, was duidelijk: de Koninginnenpage won met een flinke voorsprong. Deze keuze was niet alleen gebaseerd op uiterlijk, maar ook op biologische kenmerken en de aanwezigheid in het Nederlandse landschap.
De Koninginnenpage: Profiel van de Winnaar
De Koninginnenpage (Papilio machaon) is de grootste dagvlinder die in Nederland voorkomt. Hij is een prachtig insect, gekenmerkt door zijn lichtgele vleugels met zwarte patronen, blauwe randen en oranje vlekken op de achtervleugel. De opvallende staarten op de achtervleugel maken hem herkenbaar. De Koninginnenpage behoort tot de familie van de grote pages (Papilionidae) en de onderfamilie van de zwaluwstaarten (Papilioninae).
Biologische Kenmerken
De Koninginnenpage is een vrij zeldzame vlinder in Nederland, vooral in het noorden, maar hij breidt zich de laatste jaren noordwaarts uit, mogelijk als gevolg van de opwarming van het klimaat. Hij overwintert als pop en ontwaakt in april of mei, afhankelijk van de weersomstandigheden. Zijn vliegperiode loopt van april tot september en hij heeft twee generaties per jaar.
De leefomgeving van de Koninginnenpage is meestal open, kruidenrijke graslanden of braakliggende terreinen, vaak in de buurt van bewoonde gebieden. Deze vlinder profiteert van warme zomers en is een vroege vlagger die vaak gezien wordt in mei, wanneer hij zich ontpopt en begint te vliegen.
Populairheid en Zeldzaamheid
Hoewel hij zeldzaam is in Nederland vergeleken met andere vlinders, is de Koninginnenpage een bijzonder indrukwekkend insect. Zijn grote vleugelgrootte (32–41 mm) en opvallende kleuren maken hem niet alleen mooi, maar ook duidelijk herkenbaar. Kars Veling van de Vlinderstichting benadrukte dat het opmerkelijk was dat twee nachtvlinders in de top tien stonden, iets dat hij vooraf niet had verwacht.
De Koninginnenpage scoorde het hoogst in de verkiezing, gevolgd door het boomblauwtje, het dagpauwoog, het oranjetipje en de gehakkelde aurelia. De winnende vlinder werd door Joost Huijsing, eindredacteur van Vroege Vogels, genoemd als “een fantastisch mooi insect”, en hij benadrukte dat de stemming spontaan was en niet beïnvloed werd door externe factoren zoals de troonswisseling.
De Top Vijf Vlinders
De verkiezing bracht duidelijk de voorkeuren van het publiek naar voren. Hier is een overzicht van de top vijf:
| Positie | Vlinder | Aantal Stemmen |
|---|---|---|
| 1 | Koninginnenpage (Papilio machaon) | 1.449 |
| 2 | Boomblauwtje (Plebejus argus) | 1.300 |
| 3 | Dagpauwoog (Aglais io) | 1.199 |
| 4 | Oranjetipje (Colias croceus) | 1.112 |
| 5 | Gehakkelde aurelia (Aurelia pharos) | 693 |
De Koninginnenpage won met een flinke voorsprong. De boomblauwtje en het dagpauwoog behoorden tot de populairste blauwe en oranje vlinders, terwijl het oranjetipje en de gehakkelde aurelia ook een sterke positie innamen.
De Rol van Het Klimaat in de Vlinderverkiezing
De verkiezing vond plaats in de winter en begin lente van 2013, een periode waarin de temperaturen onder normaal waren. Hoewel de meeste vlinders in die tijd nog niet actief waren, wist Kars Veling van de Vlinderstichting toch hoop te bieden. Hij noemde dat de lage temperaturen veel vlinders beperkten, maar dat er toch al klein vossen werden gezien in februari toen het even warmer was. Ook de citroenvlinder, een soort die als vlinder overwintert, kon verwacht worden als het weer warmer zou worden.
De eerste vlinders die als pop hadden overwinterd, zoals het bont zandoogje en het oranjetipje, begonnen in de eerste warme dagen van de lente te ontpoppen. Het oranjetipje was volgens Kars Veling zelfs zijn persoonlijke favoriet, iets dat hij openlijk toegaf tijdens de verkiezing.
De Koninginnenpage in het Nederlandse Landschap
De Koninginnenpage is een vaste bewoner in Zuid-Nederland, waar hij regelmatig gezien wordt. In het noorden is hij zeldzamer, maar hij breidt zich de laatste jaren noordwaarts uit, mogelijk als gevolg van de opwarming van het klimaat. In Nederland is hij een vroege vlagger die in mei vaak gezien wordt, iets dat bijdraagt aan zijn populariteit.
De Koninginnenpage profiteert van warme zomers en groeit in aantal in het noordwesten van het land. Zijn voorkomen is vaak te verbinden met oude graslanden en braakliggende terreinen, maar hij kan ook in tuinen en parken gezien worden. Zijn aanwezigheid is een teken van gezonde ecosystemen en biologische diversiteit.
De Bedenkingen over de Verkiezing
Hoewel de verkiezing een succesvolle en duidelijke uitslag had, zijn er ook enkele bedenkingen geweest over de methode en de betekenis van de keuze. Er is bijvoorbeeld geen duidelijk bewijs dat de troonswisseling een rol speelde in de stemming. Joost Huijsing benadrukte dat de keuze spontaan was, wat suggereert dat het niet beïnvloed werd door politieke of culturele veranderingen.
Een andere bedenking is dat de keuze van het publiek niet altijd overeenkomt met biologische of ecologische criteria. De Koninginnenpage is een indrukwekkend insect, maar hij is minder algemeen dan andere soorten zoals het dagpauwoog of de kleine vos. De verkiezing legt de nadruk op uiterlijke schoonheid, wat een beperkt beeld kan geven van de rijkdom van Nederlandse vlinders.
De Impact van de Verkiezing
De verkiezing van de Koninginnenpage heeft een duidelijke impact gehad op de aandacht voor vlinders in Nederland. Het VARA-programma Vroege Vogels en de Vlinderstichting kregen veel positieve reacties van het publiek, en de verkiezing leidde tot een toename in vlinderwaarnemingen en interesse voor vlinderbescherming.
De verkiezing toont aan dat het Nederlandse publiek niet alleen geïnteresseerd is in vogels, zoals het programma Vroege Vogels zich oorspronkelijk richtte, maar ook in vlinders. Deze brede aandacht is belangrijk voor de bescherming van biodiversiteit en het behoud van natuurlijke ecosystemen.
De Koninginnenpage is een symbool voor de rijkdom van Nederlandse vlinders en een inspiratie voor toekomstige waarnemingen en beschermingsmaatregelen. Zijn winst in de verkiezing is een herkenbaar en krachtig signaal voor de waarden van schoonheid en diversiteit in de natuur.
Conclusie
De verkiezing van de mooiste vlinder van Nederland in 2013 was een unieke kans om de aandacht te vestigen op de rijke vlindervoorraad van het land. De Koninginnenpage won met een duidelijke voorsprong, niet alleen om zijn uiterlijke schoonheid, maar ook om zijn ecologische waarde en zijn rol in het Nederlandse landschap. De verkiezing toont aan dat het publiek een sterke verbinding heeft met de natuur en dat vlinders, net zoals vogels, een belangrijke rol kunnen spelen in het bewustzijn van biodiversiteit en natuurbehoud.
De Koninginnenpage is een symbool voor de kracht van samenwerking tussen media, wetenschap en het publiek. Zijn winst in de verkiezing is een inspiratie voor toekomstige waarnemingen en beschermingsmaatregelen. Zijn aanwezigheid in Nederland is een teken van gezonde ecosystemen en biologische diversiteit, en zijn winst in de verkiezing is een herkenbaar en krachtig signaal voor de waarden van schoonheid en diversiteit in de natuur.