De mooiste plekken voor zonsopgang in Nederland
juli 16, 2025
De synagoge in Enschede staat vaak op het podium van waarderingen als het gaat om de mooiste synagogen in Nederland. Het gebouw is een waar architectonisch en historisch meesterwerk. Met haar indrukwekkende koperen koepel en haar prachtig versierde interieur, is de synagoge niet alleen een centrum van religie, maar ook van cultuur en geschiedenis. Deze tekst biedt een overzicht van het gebouw, haar geschiedenis en haar rol in de huidige samenleving.
Een architectonisch en religieus centrum
De synagoge in Enschede werd in 1928 gebouwd volgens het ontwerp van de Nederlandse architect Karel de Bazel. Het gebouw werd neergezet om de toen aanzwellende Joodse gemeente in de stad te kunnen dienen, die haar eerdere gebedshuis te klein had weten te groeien. De gemeente wilde een gebouw dat niet alleen functioneel was, maar ook esthetisch indrukwekkend. De resultaten spraken voor zich: het is vandaag de dag nog steeds een van de meest opmerkelijke synagogen van Nederland.
Bij binnenkomst in de stad Enschede is het de koperen koepel van de synagoge die direct de aandacht treft. Het markante gebouw staat aan de Prinsestraat, waar het niet alleen een religieus, maar ook een educatief en cultureel centrum is geworden. Het interieur is genoemd naar het ontwerp van Karel de Bazel, die grote vrijheid kreeg bij de realisatie. Het resultaat is een interieur met een achttien meter hoge koepel boven de gebedszaal, een prachtige glas-in-loodramen en een indrukwekkende sjoel (gebedszaal).
De synagoge is een plek waar verhalen worden verteld. Tijdens rondleidingen, die regelmatig worden georganiseerd, leren bezoekers meer over de Joodse cultuur, de geschiedenis van de gemeenschap in Enschede en de rol van de synagoge door de jaren heen. Het gebouw heeft bijvoorbeeld het voorrecht dat vrijwel het hele interieur intact is gebleven door de Tweede Wereldoorlog, ondanks de moeilijke omstandigheden waarin de Joodse gemeenschap toen verkeerde.
Naast haar religieuze functie is de synagoge ook een populaire locatie voor culturele evenementen. Concerten, lezingen en tentoonstellingen worden regelmatig georganiseerd in het gebouw. De akoestiek en de ambiance maken het een bijzondere plek voor dergelijke evenementen.
Historische context
In de jaren twintig van de vorige eeuw was de Joodse gemeente in Enschede flink gegroeid. Tegen de tijd dat de nieuwe synagoge werd gebouwd, was de oude gebedsruimte te klein geworden. In die tijd vluchtten ook veel Joden uit Duitsland en Oost-Europa naar Nederland. In Enschede vonden ze werk en werden ze opgenomen in de gemeenschap. Kort na de opening van de synagoge in 1928 was het alweer bijna te klein. In de hoogtijdagen zaten er meer dan duizend mensen in de sjoel.
De synagoge werd ontworpen als een religieus centrum, maar ook als een educatief en cultureel centrum. Daarbij speelde architect Karel de Bazel een grote rol. Zijn visie was duidelijk: een gebouw dat zowel in vorm als in functie indrukwekkend zou zijn. Het is niet toevallig dat Nel Korstanje, die een boek schreef over de synagoge, het gebouw omschrijft als “de mooiste van Nederland, misschien zelfs wel van West-Europa.”
De synagoge is ook een symbool van de Joodse eredienst en cultuur in Nederland. Het bevat onder andere een school, een huis voor de schoolmeester, een huis voor de rabbijn en een studieruimte. Daarnaast is er een bibliotheek met veel informatie over het jodendom, de lotgevallen van de Joden in de Tweede Wereldoorlog en over de Joodse cultuur. Deze faciliteiten maken de synagoge tot meer dan alleen een gebedsruimte.
De huidige situatie
Hoewel de Joodse gemeente in Enschede tegenwoordig veel kleiner is geworden, is de synagoge nog steeds een belangrijk centrum. De gemeente telt tegenwoordig nog maar een handjevol leden. Toch is het unieke gebouw nog steeds in gebruik. Dankzij een grote groep vrijwilligers is het gelukt om het gebouw te behouden. Deze vrijwilligers zorgen ervoor dat de synagoge niet alleen functioneel blijft, maar ook cultureel en educatief relevant.
De synagoge is ook een populaire bestemming voor toeristen en geschiedenisinteresseren. Rondleidingen worden regelmatig georganiseerd en zijn beschikbaar voor iedereen die geïnteresseerd is in de Joodse cultuur en geschiedenis. De entree tot de synagoge kost €4,50. Tijdens de rondleidingen leren bezoekers over de symbolische mozaïeken, het wervelende smeedwerk en de prachtige versieringen die het gebouw uitmaken.
De synagoge is een van de weinige synagogen in Nederland die nog intact is gebleven. Veel synagogen zijn door de tijd of door veranderingen in de Joodse gemeenschap niet meer in gebruik. De synagoge in Enschede is een uitzondering. Ze is blijven staan, zowel letterlijk als figuurlijk. Ze is een getuige van de rijke geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Nederland en een centrum voor religie, cultuur en educatie.
Architectonische details
De synagoge in Enschede is ontworpen in een mengeling van art-deco en oosterse architectuur. Deze stijl is zichtbaar zowel aan de buitenkant als in het interieur. De gevel is imposant en trekt direct de aandacht. Het interieur is even indrukwekkend met een majestueuze koepel, rijk versierde glas-in-loodramen en een verfijnd decor dat de sfeer van spiritualiteit en traditie ademt.
Een van de meest opvallende kenmerken van het gebouw is de koepel. De achttien meter hoge koepel boven de gebedszaal is een visuele en spirituele centrale plek in de synagoge. Het is hier dat de belangrijkste gebeden worden uitgesproken en waar het licht zich op een bijzondere manier door de glas-in-loodramen verspreidt. De glas-in-loodramen zijn niet alleen functioneel, maar ook artistiek. Ze zijn een prachtige mix van traditionele Joodse symboliek en moderne architectuur.
De interieur is ook rijk versierd. Symbolische mozaïeken en wervelend smeedwerk maken de synagoge tot een van de mooiste synagogen van Nederland. De sjoel (gebedszaal) is een van de hoogtepunten. De negen meter hoge koepel en de enorme bronzen lichtkroon zijn bijzondere elementen die het interieur uniek maken. De sjoel is niet alleen een religieus centrum, maar ook een plek waar historische en culturele verhalen worden verteld.
De synagoge bevat ook een aantal andere ruimtes. Daarbij zijn een school, een studieruimte en een bibliotheek. Deze ruimtes zijn ontworpen om zowel educatief als cultureel relevant te zijn. De bibliotheek bevat veel informatie over het jodendom, de lotgevallen van de Joden in de Tweede Wereldoorlog en over de Joodse cultuur. Deze informatie maakt de synagoge tot een belangrijk educatief centrum.
De rol van de synagoge in de huidige samenleving
De synagoge in Enschede is meer dan alleen een gebedsruimte. Het is een centrum voor religie, cultuur en educatie. Hoewel de Joodse gemeente tegenwoordig kleiner is geworden, is de synagoge nog steeds actief. Dankzij de vrijwilligers is het gelukt om het gebouw te behouden en te laten functioneren. Deze vrijwilligers zorgen ervoor dat de synagoge niet alleen functioneel blijft, maar ook cultureel en educatief relevant.
De synagoge is een populaire bestemming voor toeristen en geschiedenisinteresseren. Rondleidingen worden regelmatig georganiseerd en zijn beschikbaar voor iedereen die geïnteresseerd is in de Joodse cultuur en geschiedenis. De entree tot de synagoge kost €4,50. Tijdens de rondleidingen leren bezoekers over de symbolische mozaïeken, het wervelende smeedwerk en de prachtige versieringen die het gebouw uitmaken.
De synagoge is ook een centrum voor evenementen. Concerten, lezingen en tentoonstellingen worden regelmatig georganiseerd in het gebouw. De akoestiek en de ambiance maken het een bijzondere plek voor dergelijke evenementen. Deze evenementen maken de synagoge ook toegankelijk voor mensen die niet per se geïnteresseerd zijn in religie, maar wel in cultuur en geschiedenis.
Conclusie
De synagoge in Enschede is een waar architectonisch en historisch meesterwerk. Het is een indrukwekkend gebouw dat niet alleen religieus, maar ook cultureel en educatief relevant is. Het is een plek waar verhalen worden verteld, waar evenementen worden georganiseerd en waar historische en culturele waarde blijft bestaan. De synagoge is een getuige van de rijke geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Nederland en een centrum voor religie, cultuur en educatie.
Hoewel de Joodse gemeente tegenwoordig kleiner is geworden, is de synagoge nog steeds actief. Dankzij een groep vrijwilligers is het gelukt om het gebouw te behouden en te laten functioneren. De synagoge is een populaire bestemming voor toeristen en geschiedenisinteresseren. Rondleidingen worden regelmatig georganiseerd en zijn beschikbaar voor iedereen die geïnteresseerd is in de Joodse cultuur en geschiedenis.
De synagoge is een symbool van de Joodse eredienst en cultuur in Nederland. Het bevat onder andere een school, een huis voor de schoolmeester, een huis voor de rabbijn en een studieruimte. Daarnaast is er een bibliotheek met veel informatie over het jodendom, de lotgevallen van de Joden in de Tweede Wereldoorlog en over de Joodse cultuur. Deze faciliteiten maken de synagoge tot meer dan alleen een gebedsruimte.
De synagoge in Enschede is een van de weinige synagogen in Nederland die nog intact is gebleven. Ze is blijven staan, zowel letterlijk als figuurlijk. Ze is een getuige van de rijke geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Nederland en een centrum voor religie, cultuur en educatie.