Station Groningen: Eerste Gekroonde Mooiste Station van Nederland

Inleiding

In 2019 won Station Groningen de eerste officiële verkiezing voor het mooiste station van Nederland, een titel die het er een jaar lang mocht dragen. In de jaren daarna bleef het station in de aandacht staan, niet alleen vanwege zijn historische waarde en architectonische elegancie, maar ook vanwege plannen voor een ingrijpende verbouwing. Tijdens de verkiezing stemden 10.000 reizigers mee, en Station Groningen haalde 33% van de stemmen, waarmee het het station Valkenburg, een rijksmonument uit 1844, achter zich liet. Het station Amsterdam Centraal en Rotterdam Centraal eindigden op respectievelijk de derde en vierde plaats.

In dit artikel bespreken we de geschiedenis, de architectuur, de beleving van reizigers, en de toekomstplannen voor Station Groningen. Daarnaast geven we een overzicht van de algemene trend in de waardering van stations in Nederland, met aandacht voor de resultaten van de Stationsbelevingsmonitor.

Station Groningen: Historie en Architectuur

Station Groningen, ook wel genoemd Hoofdstation, dateert uit 1896 en is een belangrijk historisch geografisch knooppunt in de regio. Het station werd in meerdere stadia gebouwd, beginnend in 1893 en officieel geopend in 1896. Tijdens de jaren zestig van de twintigste eeuw werd het station aanzienlijk verbouwd, waardoor het oorspronkelijke sierplafond in de wachtkamer, gemaakt van papier collé, lange tijd niet zichtbaar was. In 1999 volgde een restauratie waarbij het plafond terug in zijn oorspronkelijke glorie werd gebracht.

Het plafond is gemaakt van papier collé, een specifieke techniek waarbij mallen in papier worden gestamp en samen worden geplakt om patronen en structuren vorm te geven. Dit is niet het enige unieke element van het station. De wachtkamer bevat ook fraaie in steen gelegde tableaus die het interieur een aparte sfeer geven.

De Mooiste Station Verkiezing 2019

De NS organiseerde in 2019 de allereerste verkiezing voor het mooiste station van Nederland. Deze verkiezing was gebaseerd op een enquête onder reizigers, waarbij zij hun favoriete stations stemmen konden uitbrengen. Uiteindelijk kwam Station Groningen in de voorselectie terecht, samen met andere stations zoals Valkenburg (2e), Rotterdam Centraal (3e), Amsterdam Centraal (4e) en Utrecht Centraal (5e).

Deze stations werden opgenomen in de voorselectie nadat de NS reizigers had gevraagd welke stations zij het mooiste vonden. Stations zoals Haarlem en Maastricht werden niet genoemd genoeg om in de eindlijst te komen.

Station Groningen won met 33% van de stemmen. De winst betekende dat het station gedurende een jaar lang de titel “het mooiste station van Nederland” mocht dragen. De NS noemde deze verkiezing een groot succes, en er werd overwogen om in het komende jaar een nieuwe verkiezing te houden.

Beleving en Waardering van Stations

Hoewel Station Groningen in 2019 won, blijkt uit jaarlijkse onderzoeken dat reizigers over het algemeen voldoende tevreden zijn met hun stations. De meest recente gegevens stammen uit de Stationsbelevingsmonitor 2022, een onderzoek van I&O Research in opdracht van NS en ProRail. In deze monitor stemden 85.000 reizigers mee, en het gemiddelde rapportcijfer voor stations was 7,32, iets hoger dan in 2021 (7,31) en aanzienlijk hoger dan in 2016 (6,94).

Het meest gewaardeerde station in 2022 was Klimmen-Ransdaal in Zuid-Limburg, met een cijfer van 8,3. Dit station werd al eerder in 2019 en 2020 genoemd als het meest gewaardeerde. Reizigers noemen de sfeer, de ligging in het landschap en het monumentale karakter van het stationsgebouw als belangrijke redenen voor hun waardering.

Aan de andere kant stond Station Lage Zwaluwe in Noord-Brabant op de laagste plek, met een cijfer van 5,2. Dit station is het enige in de lijst dat een onvoldoende kreeg. De NS en ProRail gebruiken deze gegevens om verbeteringen aan te brengen.

De drie Zuid-Limburgse stations – Klimmen-Ransdaal, Schin op Geul en Valkenburg – behouden hun positie als de meest gewaardeerde stations in Nederland. De resultaten van deze monitor tonen aan dat de beleving van stations langzaam maar zeker verbetert, wat mogelijk te danken is aan investeringen in onderhoud, sfeer en toegankelijkheid.

Toekomstplannen voor Station Groningen

Hoewel Station Groningen in 2019 de titel won, staat het station aan de vooravond van een ingrijpende verbouwing. Volgens de NS zijn de werkzaamheden waarschijnlijk in 2020 begonnen, wat betekent dat de verbouwing niet volledig op tijd was voor de titelperiode. Deze verbouwing is gericht op modernisering en verbetering van toegankelijkheid, maar ook op het behouden van historische kenmerken.

De verbouwing omvat de verbreding van perrons en de aanleg van een nieuwe oosttunnel. Daarnaast is er sprake van de herinrichting van de openbare ruimte, de bouw van een grote fietsenstalling en de verbreding van de Cuyperstrap. Het doel is om het station nog beter afgestemd te maken op de toekomstige behoeften van reizigers.

Het is belangrijk om te weten dat het station tijdens deze verbouwing niet volledig gesloten is. Er worden tijdelijke maatregelen genomen om het functioneren van het station te waarborgen. Deze maatregelen kunnen tijdelijke hinder veroorzaken, maar zijn nodig voor de langdurige verbetering van het reiscomfort.

Station Groningen in Vergelijking met Andere Stations

In de verkiezing van 2019 stond Station Groningen niet alleen in het centrum van de aandacht, maar werd het ook vergeleken met andere stations in Nederland. Stations zoals Valkenburg, Rotterdam Centraal en Amsterdam Centraal werden genoemd als mogelijke concurrenten. Valkenburg, met 16% van de stemmen, was in de verkiezing de tweede plek. Dit station is bekend om zijn historische waarde en is een rijksmonument.

Amsterdam Centraal, geopend in 1889, eindigde op de vierde plek met 11% van de stemmen. Het station is in de loop van de jaren uitgebreid en verbouwd, waaronder de komst van de Noord/Zuidlijn in 2018. Het station is bekend om zijn architectonische waarde, maar ook om zijn praktische functie als knooppunt in het Nederlandse spoorwegnet.

Rotterdam Centraal, het derde station in de verkiezing, is een modern station dat bekend staat om zijn sfeer en toegankelijkheid. Het station is het centrale knooppunt van Rotterdam en is uitgebreid in de jaren negentig.

De Impact van Station Groningen op de Reisbeleving in Groningen

Station Groningen speelt een belangrijke rol in de toegankelijkheid van de stad. Het is het centrale reisdrempunt en biedt verbindingen met andere steden in Nederland. Het station is goed bereikbaar met het openbaar vervoer, en het is een belangrijk knooppunt voor treinen, bussen en fietsen.

De efficiëntie van het openbaar vervoer in Groningen is goed getest in een studie. Volgens de studie is de gemiddelde reistijd per kilometer in Groningen 8 minuten en 41 seconden. Reizigers lopen 20% van de route, wat relatief weinig is in vergelijking met andere steden. In totaal zijn er 1315 km aan OV-routes in Groningen, met 568 haltes.

Het gebruik van een dagkaart is een populaire keuze voor bezoekers. Voor een dagkaart met de bus in Groningen betaal je €16,20, wat toegankelijk is voor toeristen en dagbezoekers.

De Rol van Station Groningen in de Toekomstige Vervoersplannen

Station Groningen is niet alleen een historisch belangrijk station, maar het is ook een belangrijk knooppunt in de toekomstige vervoersplannen van de regio. De NS en ProRail zien het station als een sleutellocatie voor de ontwikkeling van duurzame mobiliteit.

Een van de plannen is het uitbreiden van de elektrische busdiensten. In juli 2023 zijn er 55 elektrische bussen ingevoerd in Heerlen, waaronder 5 in Groningen. Dit is een deel van het groene plan om de CO₂-uitstoot van het openbaar vervoer te verminderen. De elektrische bussen worden gezien als een duurzame oplossing die de kwaliteit van het reiscomfort verbetert.

Daarnaast zijn er plannen om het fietsverkeer in de stad te stimuleren. Het station is verbonden met fietspaden en fietsstations, en de plannen voor de verbouwing van het station omvatten ook de aanleg van een grote fietsenstalling.

Conclusie

Station Groningen heeft zich in 2019 bewezen als het mooiste station van Nederland. De combinatie van historische waarde, architectonische elegancie en een sfeer die aansluit bij de toekomstige behoeften van reizigers maakt het station tot een bijzondere plek in het Nederlandse spoorwegnet. De winst in de verkiezing was een eer die het station zichzelf verdiend, en de toekomstplannen tonen aan dat het station niet alleen mooi is, maar ook functioneel en duurzaam.

De algemene waardering van stations in Nederland is in de afgelopen jaren gestegen, wat duidelijk is uit de resultaten van de Stationsbelevingsmonitor. Deze trend wijst op een verbetering van de sfeer, het onderhoud en de toegankelijkheid van stations in het land. Het is een positief signaal voor reizigers en een aanmoediging voor verder investeren in de toekomst van het Nederlandse vervoersnetwerk.

Station Groningen blijft een belangrijk knooppunt en een symbool van de geschiedenis en toekomst van het openbaar vervoer in Nederland. Het station is niet alleen een plek om te vertrekken of te arriveren, maar ook een plek om te blijven en de sfeer van de stad Groningen te ervaren.

Bronnen

1. Holidu.nl – Beste Openbaar Vervoers Steden Nederland
2. Maxvandaag.nl – Het Mooiste Station van Nederland Staat in Groningen
3. Hartvannederland.nl – Dit is Volgens Treinreizigers Het Beste Station van Nederland
4. Nieuws.ns.nl – Al Zeven Jaar Op Rij Stijgt Waardering Voor Stations
5. Vervoerregio.nl – Het Mooiste Station van Nederland Staat in Groningen