Het mooiste schoolplein van Nederland: groen, speelrijk en educatief

In het steeds duurzamere Nederland groeit het belang van groene schoolpleinen. Deze buitenspaces zijn niet alleen plekken om te spelen, maar ook om te leren, te ontwikkelen en te verbonden te raken met de natuur. Meerdere scholen in het land werken hard aan het transformatie van betegelde “stenen woestijnen” naar levendige, groene oases. Deze ontwikkeling leidt niet alleen tot gelukkigere kinderen, maar ook tot een sterke impact op het onderwijs, de gezondheid en de leefomgeving. In deze artikel geven we een overzicht van de meest opvallende groene schoolpleinen in Nederland, gebaseerd op recente gebeurtenissen en projecten die in de publiciteit zijn geweest. We bekijken hoe deze pleinen eruit zien, wat ze uniek maken, en waarom groene schoolpleinen zo belangrijk zijn in de huidige samenleving.

Basisschool De Hoeksteen: het mooiste schoolplein van Gelderland

Een van de meest lovende benoemingen voor een schoolplein in Nederland is gemaakt door directeur Marco van der Zwaard van de Hervormde Schoolvereniging Nijkerk. Hij noemde het nieuwe schoolplein van Basisschool De Hoeksteen in Nijkerk "misschien wel het mooiste schoolplein van Gelderland, wellicht het mooiste van Nederland". Het schoolplein, dat op 25 september 2020 geopend werd, bevat drie eilandachtige zones: een bootgebied genaamd "Hoeksteense waard", een oerboomgebied genaamd "Wilde Westen", en een watertheater genaamd "Baai van wijsheid". Deze zones worden verbonden door paden en speeltoestellen die de fantasie van de kinderen stimuleren.

De opening was een feestelijke gebeurtenis. Directeur Van der Zwaard kwam per kajak aan op het watertheater, een symbool voor het thema en de uitstraling van het plein. Hij overhandigde een groot cadeau aan Harm Visser, de ontwerper van het schoolplein. Het plein is niet alleen een speelplek, maar ook een educatieve ruimte die de leerlingen helpen om beter te leren leren en zich te ontwikkelen in een levendige en interactieve omgeving.

Groene schoolpleinen in Rotterdam: een model voor het land

In Rotterdam is er al jarenlang een sterke beweging richting groene schoolpleinen. De Oranjeschool in Rotterdam is een goed voorbeeld van deze transformatie. Meester Robert van deze school zette zijn schouders onder het project en liet politici, onder wie wethouder Vincent Karremans (VVD), zien hoe het nieuwe schoolplein eruit ziet. Het plein is volledig overdekt met groen, met ruimtes voor rennen, klimmen en zelfs een moestuin waar kinderen kunnen leren hoe voedsel groeit.

Een van de voornaamste voordelen van groene schoolpleinen is dat ze een positieve impact hebben op het gedrag van kinderen. Zo vertellen leerlingen Miral en Husseyin uit groep 8 dat er vroeger vaak ruzies waren op het betegelde plein, vooral tijdens voetballen. Sinds het plein groen is geworden, is het aantal ruzies aanzienlijk afgenomen. Bovendien is het plein goed doorzichtig, wat het moeilijker maakt voor kinderen om zich te verstoppen of in problemen te komen.

Nadat het plein afgewassen wordt, verdwijnen de plassen die vroeger ontstonden bij regen, waardoor het gevaar van glijden of valpartijen verminderd is. Het plein is ook uitgerust met een podium, waarbij klassen les kunnen geven in de buitenlucht. Dit draagt bij aan een verrijkte leeromgeving en maakt de lesmateriaal nog meer interactief.

De Elsakker in Westervelde: de eerste Groene Kubusschool van Nederland

Een andere opmerkelijke ontwikkeling is de opkomst van de Groene Kubusschool in Nederland. De Elsakker in Westervelde is de eerste school die deze benaming draagt. Directeur Bernard Veenhuis benadrukt dat de school niet alleen een groen schoolplein heeft, maar ook een schooltuin, een voedselbosrand en een uitgestrekt terrein dat afgeladen ligt met natuur. Volgens Veenhuis is het schoolplein een van de mooiste in de gemeente Noordenveld. Het plein is niet alleen mooi om te spelen, maar ook educatief en functioneel. Kinderen kunnen hier leren over groenten, planten en de natuur, terwijl ze tegelijkertijd leren hoe ze met hun omgeving omgaan.

De Groene Kubusschool benadrukt de rol van ouders en scholieren bij het ontwerpen en uitvoeren van de transformatie. Dit maakt het project niet alleen een educatieve, maar ook een maatschappelijke onderneming. Het plein is zo georganiseerd dat het aansluit bij de leerplannen van de school en aanvullend is op de lesstof. Zo leren kinderen niet alleen op de schoolbanken, maar ook in de buitenlucht, waar ze direct contact kunnen krijgen met de natuur en de voortgang van groei en verandering.

Groene schoolpleinen in Delft: een initiatief van burgers en partners

In Delft is het initiatief DelftBloeit verantwoordelijk voor de omvorming van zes schoolpleinen in de regio. Deze transformatie werd mogelijk gemaakt door een donatie van 100.000 euro uit de Rabo Coöperatieve Duurzaamheidsbijdrage. Simon Huiberts, oprichter van DelftBloeit, benadrukt dat veel schoolpleinen in Delft kaal en versteend zijn, wat het voor kinderen bijna een straf maakt om naar buiten te gaan. Door het in te richten met groen, speeltoestellen en educatieve elementen, is het schoolplein veranderd in een levendige en aantrekkelijke plek.

DelftBloeit is een burgerinitiatief dat erop is gericht om de stad groener en bloeiender te maken. Hoewel er in Nederland 6000 kale schoolpleinen zijn, is het initiatief gericht op de eigen regio. Huiberts benadrukt dat het doel niet is om alle schoolpleinen te veranderen, maar om in de eigen gemeenschap het verschil te maken. De transformatie van deze schoolpleinen is niet alleen esthetisch, maar ook sociaal en pedagogisch waardevol.

Groene schoolpleinen en hun impact op onderwijs en kinderontwikkeling

De overgang van betegelde schoolpleinen naar groene, speelrijke buitenspaces heeft een duidelijke impact op zowel de kinderen als de onderwijsomgeving. Uit onderzoek van IVN blijkt dat groene schoolpleinen bijdragen aan gelukkigere kinderen die meer bewegen, beter kunnen concentreren en uiteindelijk beter presteren in de les. Deze bevindingen worden bevestigd door ervaringen van scholen en leerlingen zelf. Zo zegt Husseyin dat het nieuwe plein veel minder gevoelige situaties oplevert, zoals ruzies tijdens voetballen. Miral benadrukt hoe het plein beter afgeloopt is en hoe kinderen nu veiliger kunnen spelen.

Groene schoolpleinen zijn ook een stimulans voor buitenles. In het whitepaper van IVN Natuureducatie wordt uitgebreid ingegaan op de waarde van een natuurrijke, gezonde buitenruimte rond scholen. Het plein wordt hier gezien als een uitbreiding van de klas, waar kinderen onder andere leren over ecologie, biologie, klimaatverandering en duurzaamheid. Hierdoor ontwikkelen kinderen een dieper begrip van de wereld om hen heen en leren ze zich verantwoordelijk te voelen voor hun leefomgeving.

Groene schoolpleinen en kansenongelijkheid

Ondanks de voordelen van groene schoolpleinen, blijkt uit onderzoek dat er nog steeds grote verschillen zijn tussen scholen en regio’s. IVN merkt op dat het budget en de toegang tot subsidies sterk variëren per school en per regio. Sommige scholen hebben genoeg middelen en ondersteuning om groene schoolpleinen te realiseren, terwijl andere scholen hierdoor tekortschieten. Dit leidt tot kansenongelijkheid, waarbij kinderen in bepaalde regio’s minder baat hebben van groene schoolpleinen.

Daarom heeft IVN een petitie gestart om ervoor te zorgen dat alle basisscholen in Nederland tegen 2030 een gezond, groen schoolplein hebben. Het initiatief benadrukt dat het niet voldoende is om alleen op vrijwilligers en ouders te vertrouwen, maar dat er ook een landelijke prioriteit moet komen voor groene schoolpleinen. Dit zou ervoor zorgen dat alle kinderen, ongeacht waar ze wonen, de voordelen kunnen ondervinden van een groen schoolplein.

De rol van onderwijsinstellingen en overheden

Het succes van groene schoolpleinen hangt ook af van de samenwerking tussen scholen, ouders, gemeenten en overheden. De school moet het groene plein in haar visie opnemen en er voldoende geld voor vrijmaken. Daarnaast is het belangrijk dat de overheid subsidies beschikbaar stelt en prioriteit geeft aan groene schoolpleinen. In de afgelopen bestuursperiode hadden negen van de twaalf Nederlandse provincies al een stimuleringsregeling voor groene schoolpleinen, wat hoop geeft voor de toekomst.

Groene schoolpleinen en klimaatbestendigheid

Naast de educatieve en sociale voordelen van groene schoolpleinen, draagt het ook bij aan klimaatbestendigheid en biodiversiteit. Een groen schoolplein fungeert als een klimaatbuffer, waar water kan worden opgenomen en waar CO2 kan worden opgeslagen. Bovendien biedt het een leefomgeving voor planten en dieren, wat bijdraagt aan de biodiversiteit in de bebouwde omgeving. Dit maakt groene schoolpleinen niet alleen educatief, maar ook ecologisch belangrijk.

Conclusie

Groene schoolpleinen zijn een waardevolle toevoeging aan de Nederlandse onderwijsomgeving. Ze bieden kinderen een gezondere, veiligere en educatievere omgeving om te spelen, leren en te groeien. Scholen zoals Basisschool De Hoeksteen in Nijkerk, de Oranjeschool in Rotterdam, De Elsakker in Westervelde en de schoolpleinen in Delft laten zien wat een transformatie van een schoolplein betekent voor kinderen, ouders en de maatschappij. Ondanks de voordelen is er nog steeds werk aan de winkel om groene schoolpleinen landelijk beschikbaar te maken. Het is daarom van belang dat scholen, ouders, overheden en burgers samenwerken om het verschil te maken.

Bronnen

1. De Hoeksteen opent ‘misschien wel het mooiste schoolplein van Gelderland’
2. Politici zien blije kinderen op groen en gezond schoolplein Rotterdam
3. Primeur: De eerste Groene Kubusschool van Nederland staat in Westervelde
4. Het schoolplein als best geventileerde klaslokaal
5. Groene schoolpleinen: kinderen gaan er echt anders spelen
6. Groene schoolpleinen dankzij DelftBloeit!