De Mooiste Pleinen van Nederland – Ontdek de Sfeervolle Harte van Steden
juli 15, 2025
In Nederland worden religieuze gebouwen zoals kerken, synagogen, tempels en moskeeën vaak genegeerd, ondanks hun historische, culturele en artistieke waarde. Het initiatief Grootste Museum van Nederland brengt deze verborgen schatten op de kaart en maakt ze toegankelijk voor het brede publiek. Tijdens deze reis door het land kunnen bezoekers niet alleen de prachtige interieurs en exterieurs bewonderen, maar ook de historie en betekenis van deze gebouwen leren kennen via audiotours en kijkkaarten. In dit artikel focussen we op enkele van de meest indrukwekkende moskeeën in Nederland die deel uitmaken van dit landelijke museumproject.
De moskee als openbare instelling
Het Grootste Museum van Nederland is een initiatief van Museum Catharijneconvent, gefinancierd door de VriendenLoterij en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De deelname van moskeeën wordt mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds. Deze samenwerking maakt het mogelijk om religieuze gebouwen die anders niet openbaar toegankelijk zijn, te openen voor het publiek. Het project benadrukt de rol van moskeeën als meer dan alleen gebedsruimtes — ze zijn ook centra voor educatie, maatschappelijke activiteiten en culturele uitwisseling.
De moskee is een belangrijk symbool van de islamitische gemeenschap in Nederland en speelt een actieve rol in de samenleving. Moskeeën zoals de Al Hijra Moskee in Leiden en de Sultan Ahmet Moskee in Zaandam tonen niet alleen architectonische en artistieke waarde, maar ook sociale betekenis. Ze bieden ruimtes voor onderwijs, gemeenschapsactiviteiten en zelfs begraafplaatsdiensten. Zo is de moskee niet alleen een gebedsruimte, maar ook een centrum voor integratie en culturele verbinding.
Al Hijra Moskee in Leiden
De Al Hijra Moskee in Leiden is een van de nieuwere en meest indrukwekkende moskeeën in Nederland. Gebouwd in 2018, is het een toonaangevende architectonische prestatie. Het ontwerp is het werk van architect Hamied Oppier, die een postmoderne uitstraling gaf aan de moskee, met inspiratie uit de islamitische architectuur van verschillende regio's. De minaret, bijvoorbeeld, is ontworpen op basis van de minaret van een eeuwenoude moskee in Marrakesh.
Inrichting en kunstwerken
Een van de opvallende kenmerken van de Al Hijra Moskee is de houtsnijkunst in de gebedszaal, gemaakt door kunstenaar Mustapha Boumaiz. De zon die door de grote ramen binnenkomt, vult de ruimte met een warme, gouden gloed, waarbij het houtwerk in het zonlicht oplicht. Boumaiz liet zich inspireren door Marokkaanse symmetrische patronen, die hij in het houtsnijwerk verwerkte. Deze inrichting maakt de gebedsruimte niet alleen functioneel, maar ook esthetisch prachtig en spiritueel rijk.
De Al Hijra Moskee werd op 3 mei 2024 officieel opgenomen in het Grootste Museum van Nederland als de 23e museumzaal. Hierdoor is het gebouw openbaar toegankelijk voor bezoekers, die de architectuur, de kunstwerken en de historie kunnen ontdekken. Tijdens de bezoeken kunnen bezoekers gebruik maken van een audiotour, die € 3 kost, of een kijkkaart om de belangrijkste highlights van de moskee te leren kennen.
Een moskee voor de toekomst
De Al Hijra Moskee benadrukt ook de maatschappelijke rol van moskeeën. Het bestuur ziet de moskee niet alleen als een gebedsruimte, maar ook als een centrum voor educatie, gemeenschapsactiviteiten en culturele integratie. Hierdoor speelt de moskee een actieve rol in de leefomgeving van Leiden en draagt ze bij aan de diversiteit van de stad.
Sultan Ahmet Moskee in Zaandam
De Sultan Ahmet Moskee in Zaandam is een van de oudere en grootste moskeeën in Nederland. Het ontwerp dateert uit 1992 en was destijds het grootste project van de Islamitische Stichting Nederland, gevestigd in Den Haag. De moskee werd in 1994 geopend en was op dat moment de grootste moskee van West-Europa voor de Turks-islamitische gemeenschap.
Architectuur en geschiedenis
De moskee is ontworpen door architect Bedri Sevincsoy en heeft een vloeroppervlakte van 1.500 vierkante meter. Het gebouw is gelegen in de wijk Poelenburg, een stadsdeel dat bekend staat om zijn multiculturele samenstelling. De Sultan Ahmet Moskee is een toegankelijk centrum voor moslims in Zaandam en omgeving. Het biedt ruimte voor gebed, educatie en maatschappelijke activiteiten.
De moskee speelt ook een rol in de islamitische tradities. Bijvoorbeeld, de moskee regelt ritueel de was van overledenen en helpt bij de voorbereiding van begravingen. Deze activiteiten zijn essentieel in de islamitische traditie en tonen de functionele rol van de moskee in de gemeenschap.
Moskeeën als onderwijs- en gemeenschapscentra
Bijna alle moskeeën die deel nemen aan het Grootste Museum van Nederland zijn meer dan alleen gebedsruimtes. Ze fungeren ook als onderwijscentra, bibliotheek, internetcafé, conferentieruimtes en zelfs als parkeergarages. Een voorbeeld hiervan is de Masdjied Taibah in Amsterdam Zuid-Oost, die wordt genoemd in de media-uitzending “Mijn moskee is top”. In deze moskee zijn onder andere een lijkenwasruimte, huiswerkklassen, leslokalen, kantine en een bibliotheek aanwezig.
De rol van jongeren
In veel moskeeën spelen jongeren een actieve rol in de verfraaiing en uitbreiding van de gebedsruimtes. De jongeren zijn betrokken bij de planning van activiteiten, de bouw van nieuwe ruimtes en de educatieprogramma’s. Zo is bijvoorbeeld de MIV (Moskee in de Bijlmer) aan het bouwen aan een nieuw, groter complex van 2000 m², dat ruimte biedt voor ongeveer 1500 personen. Het motto van het bestuur is: “Moskee is méér dan een gebedsruimte!”
Het Grootste Museum van Nederland
Het Grootste Museum van Nederland is een initiatief dat niet alleen het architectonische en artistieke erfgoed van Nederland toegankelijk maakt, maar ook draagt aan een maatschappelijke dialoog over diversiteit en openheid. Door moskeeën, kerken, synagogen en tempels openbaar toegankelijk te maken, wordt het project een platform voor interculturele uitwisseling.
Audiotours en kijkkaarten
Op alle locaties van het Grootste Museum is een audiotour beschikbaar, die € 3 kost. Deze tour biedt bezoekers een diepere inzicht in de geschiedenis, architectuur en betekenis van het gebedshuis. Daarnaast zijn kijkkaarten beschikbaar, waarmee bezoekers zelf de belangrijkste highlights van het gebouw kunnen ontdekken. Bezoekers kunnen deze kaarten lenen bij de locatie of via de website van het Grootste Museum.
De audiotours en kijkkaarten zijn ontworpen om bezoekers te inspireren en te informeren over de rijke geschiedenis en culturele waarde van deze gebouwen. Ze maken het mogelijk om bezoekers op een educatieve en interactieve manier te introduceren in de wereld van religie, kunst en architectuur.
Moskeeën in het Grootste Museum
De moskeeën die deel nemen aan het Grootste Museum van Nederland zijn een rijke en divers aanbieding van gebedshuizen. Ze varieren in architectuur, religieuze traditie en functie. De moskeeën tonen niet alleen de beeldende en artistieke rijkdom van islamitische cultuur, maar ook de rol die deze gebouwen spelen in de huidige samenleving.
Moskee als cultureel centrum
Moskeeën zoals de Al Hijra in Leiden en de Sultan Ahmet in Zaandam tonen hoe religieuze ruimtes ook culturele centra kunnen zijn. Ze zijn open voor educatie, maatschappelijke activiteiten en zelfs voor culturele evenementen. Zo draagt de moskee bij aan de integratie van moslims in de Nederlandse samenleving en draagt ze bij aan de maatschappelijke cohesie.
Conclusie
De moskeeën van Nederland zijn meer dan alleen religieuze gebouwen. Ze zijn ook culturele, educatieve en sociale centra die een actieve rol spelen in de samenleving. Het initiatief Grootste Museum van Nederland maakt deze gebouwen toegankelijk voor het brede publiek en helpt zo aan een open en nieuwsgierige maatschappij. Door middel van audiotours, kijkkaarten en educatieve programma’s wordt het erfgoed van Nederland toegankelijk gemaakt voor iedereen.
Bezoekers kunnen niet alleen de architectuur en kunstwerken bewonderen, maar ook leren over de geschiedenis, betekenis en functie van deze gebedshuizen. Het Grootste Museum van Nederland is een uniek project dat de verborgen schoonheid van Nederlandse gebedshuizen toont en de rijke culturele en religieuze diversiteit van het land benadrukt.