De mooiste Nederlandse kerstliederen voor een stille en geestelijke Kerst
juli 15, 2025
De Grote Kerk in Nijkerk is niet alleen een historisch en cultureel belangrijk monument in de regio, maar ook een symbool voor de rijkdom en het culturele erfgoed van het land. In 2012 werd de witte kerktoren van deze kerk uitgeroepen tot de mooiste kerktoren van Nederland in een landelijke verkiezing. Sindsdien staat deze toren, een van de meest herkenbare gebouwen in Nijkerk, centraal in talloze activiteiten, herdenkingen en bezoeken van zowel in- als buitenlandse bezoekers.
In dit artikel geven we een overzicht van de geschiedenis, betekenis, bezoekspossibiliteiten en bijzondere gebeurtenissen rond de Grote Kerk in Nijkerk, met een focus op haar kerktoren, die inmiddels al tien jaar de titel van "De Mooiste" draagt. De informatie is gebaseerd op recente en betrouwbare bronnen, waaronder lokale nieuwsartikelen, historische achtergrondstukken en toeristische beschrijvingen.
Historische achtergrond
De Grote Kerk in Nijkerk dateert uit de 18e eeuw, een tijd waarin de stad een bloeiende economie kende, voornamelijk door de tabaksindustrie. De zogenaamde "Ampsjonckers", die toen de stad bestuurden, zagen in dat Nijkerk haar rijkdom ook visueel moest laten zien. Dit leidde tot de bouw van de huidige kerktoren, die in 1776 werd voltooid. Dit was een opvallende verandering ten opzichte van het oude torenontwerp, dat vervangen werd door het huidige, majestueuze bouwwerk.
In die tijd waren er nog geen moderne technische middelen zoals kranen of takelwagens om zware klokken in de toren te plaatsen. Daarom moesten de boeren uit de omgeving hun paarden inzetten. Volgens een interessante historische notitie uit bron 4 werd voor elke klok het transport met 16 paarden uitgevoerd. De boeren stelden dit werk vrijwillig aan, maar stelden als wederdienst dat het carillon op maandagmorgen gespeeld zou worden. Deze traditie, bekend als de "boerendeun", is tot op de dag van vandaag in stand gebleven, ondanks dat de veemarkt, waarvoor de oorspronkelijke afspraak gold, al lang niet meer gehouden wordt.
De toren: 2012, "De Mooiste van Nederland"
In 2012 nam Nijkerk deel aan een landelijke verkiezing, waarbij de Grote Kerk haar kerktoren in de strijd gooide tegen andere kerkelijke torens uit het land. De verkiezing, die afgelopen door het radioprogramma "De Zondag van Hans van Willigenburg", eindigde met de overtuigende zege van de Nijkerkse toren. Met ruim 11.000 stemmen bleef deze toren voor in de race. De campagne werd fier gesteund door de broers Harry en Henry Hamstra, die actief betrokken waren bij het verzamelen van stemmen voor de toren.
Deze titel is sindsdien een trots punt voor de stad en heeft geleid tot extra aandacht en bezoekersaantrekking. De toren is niet alleen een visueel hoogtepunt, maar ook een plek van historisch en cultureel belang. In 2019 kreeg de toren zelfs een speciale verlichting, zodat het vanaf de lucht nog duidelijker zichtbaar is. Deze verlichting is onderdeel van de stichting "De Mooiste Verlicht", die torens in het land oplicht.
Beklimmingen en toegang
De toren van de Grote Kerk is regelmatig toegankelijk voor het publiek. In de maanden juli en augustus is het mogelijk om de toren te beklimmen. Dit gebeurt elke donderdagavond om 18.00 uur. De toegang kost 2 euro per persoon, maar er is geen pinautomaat beschikbaar, dus het is verstandig om cash te meenemen. Gedurende de beklimming vertellen gidsen interessante feiten over de toren en het carillon dat erin gevestigd is. De beklimming duurt ongeveer 15 minuten, met een aankomst op de toren rond 19.15 uur.
Daarnaast is het tijdens de Gelredag, een jaarlijkse evenement die gericht is op de geschiedenis en culturele rijkdom van Gelderland, mogelijk om de toren te bezoeken. Zoals in bron 1 vermeld, was dit in 2015 het geval op zaterdag 7 november, waarbij bezoekers ook het Museum Nijkerk gratis konden betreden. Het museum had destijds nog recent verhuisd naar een nieuwe locatie, het Gasthuis, en was in voorbereiding op een officiële opening.
Jubileum en herdenkingen
In 2022 werd het tienjarig jubileum van de titel "De Mooiste van Nederland" gevierd. Tijdens dit jubileum werd een speciaal herinneringslicht geplaatst in de lantaarnzolder van de toren. Dit licht blijft elke nacht branden, zelfs als de rest van de verlichting om 01.00 uur uitgaat. Het licht dient als een eerbewijs aan verloren dierbaren en is bedoeld als een moment van stilte en herinnering. Het jubileumprogramma op vrijdag 21 oktober 2022 begon om 19.00 uur en omvatte diverse activiteiten, waaronder een terugblik op de verkiezing, lezingen en een speciaal gedicht door stadsdichter Henriëtte Hofman.
De herinneringsceremonie begon met een terugblik op de verkiezing door Henry Hamstra en Niels Staal, gevolgd door een toespraak van burgemeester Gerard Renkema. Na het uitgaan van de torenverlichting werd Elton Johns' "Candle in the Wind" gespeeld door stadsbeiaardier Wim Ruitenbeek, waarna het herinneringslicht voor het eerst werd aangestoken. De avond eindigde met enkele nummers op het carillon.
De betekenis van de toren voor Nijkerk
De toren van de Grote Kerk is meer dan alleen een architectonisch meesterwerk. Het is een centraal element van de identiteit van Nijkerk en een symbool voor de geschiedenis en rijkdom van de stad. Het is ook een plek van herinnering, zoals de herinneringslichtinstallatie laat zien. Bovendien draagt de toren bij aan de toeristische aantrekking van de stad, zowel door bezoeken en beklimmingen als door het feit dat het een populaire fotolocatie is.
In bron 5 wordt de Grote Kerk vermeld als een van de beste plekken in Nederland om torenfotografie te bedrijven. De toren is een prachtige, witte constructie die stijlvol tegen het licht staat. Voor fotografen is het een must-visit, vooral in de ochtend of 's-avonds wanneer het licht zacht is en het carillon gespeeld wordt.
Conclusie
De Grote Kerk in Nijkerk is een schat van historische en culturele betekenis. Haar kerktoren is niet alleen een visueel opvallend gebouw, maar ook een symbool van trots en herinnering. In 2012 werd deze toren uitgeroepen tot de mooiste kerktoren van Nederland, een titel die haar nog steeds vergezelt. Door regelmatige bezoeken, beklimmingen en jubileumactiviteiten blijft het een levendig onderdeel van het dorp. Of je nu historisch geïnteresseerd bent, een fotograaf zoekt naar een perfecte locatie of gewoon wilt genieten van het uitzicht over Nijkerk, de Grote Kerk is een must-visit.