Het mooiste Karwei in Nederland: een overzicht van de locaties en hun unieke kenmerken
juli 15, 2025
In 2012 was er in Nederland een groeiend bewustzijn rondom de waarde van historische dorpsgezichten. Het land telt duizenden dorpen en buurtschappen, elk met zijn eigen unieke charme en geschiedenis. In het kader van reis- en culturele interesse voerde diverse organisaties en publicaties onderzoeken uit naar de mooiste dorpen van Nederland, waarbij zowel lezers- als juryselecties een rol speelden. Dit artikel biedt een overzicht van de meest opvallende dorpen uit die tijd, met aandacht voor architectonische waarde, historische betekenis, natuurlijke omgeving en leefbaarheid.
Het concept van de "mooiste dorp van Nederland" is geen eenduidige categorie. Het hangt af van persoonlijke smaak, maar ook van beoordelingen op basis van objectieve criteria zoals historiciteit, leefbaarheid en landschappelijke waarde. In 2012 werden verschillende initiatieven gelanceerd om een selectie van de mooiste dorpen te maken, waaronder lezingen van Columbus Magazine, het ANWB-ongericht en reisgidsen zoals De 100 mooiste dorpen van Nederland van Reader's Digest. Deze bronnen leverden een rijke pool van informatie op, waarmee reizigers en toeristen in die tijd een inspirerend overzicht kregen van de meest aantrekkelijke dorpen in het land.
In 2012 werd Winsum in de regio Groningen door een jury van de ANWB uitgeroepen tot het mooiste dorp van Nederland. Deze titel volgde op een lezersstembus waarin 30.000 Nederlanders meededen. De uiteindelijke selectie werd uitgevoerd door een jury bestaande uit experts van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, route-expert van de ANWB en taal- en cultuurdeskundige Wim Daniëls.
Winsum sprong uit de top 50 dorpen vanwege het gemoedelijke centrum, het dorpsleven met goede kroegen en een volwaardig winkelaanbod. Het Winsumerdiep met het haventje en de variatie in bouwstijlen uit verschillende eeuwen kregen extra aandacht. Burgemeester Henk Jan Bolding benadrukte de trots van de inwoners op deze uitverkiezing.
Winsum is gelegen in de gemeente Het Hogeland en vertoont een levendig dorpsgezicht dat behouden is gebleven in de loop van de eeuwen. Het dorp is een populaire bestemming voor toeristen die genieten van een rustig, historisch dorp met een levendig centrum en een uitgebreid aanbod van winkels en eetgelegenheden.
Makkum, gelegen in Friesland, was in 2012 een van de dorpen die regelmatig werden genoemd in reisgidsen en publicaties over de mooiste dorpen van Nederland. Het sprookjesachtige dorpscentrum bevat meer dan vijftig rijksmonumenten, wat bijdraagt aan het historische en architectonische karakter van het dorp. Makkum was vroeger een belangrijke poort naar de Zuiderzee, voordat de bouw van de Afsluitdijk het karakter van de visserij veranderde.
Hoewel de visserij minder belangrijk werd, groeide Makkum uit tot een toeristische bestemming, met een aantrekkelijk strand dat een kitesurfhotspot is geworden. Het schild van Makkum bevat een gouden zeemeermin, een symbool dat verwijst naar de zeehandel en visserijgeschiedenis van het dorp.
Bourtange, ook in Groningen gelegen, werd in 2012 vaak genoemd in reisgidsen en publicaties als een van de mooiste dorpen van Nederland. Het dorp is bekend om zijn historische karakter, inclusief een ring van zeshonderd verdedigingsbuien die uit de 16e eeuw stammen. Bourtange had een belangrijke rol in de defensie tegen buitenlandse invloeden, en het dorp is goed behouden gebleven.
De straten zijn smal en kronkelig, en het centrum vertoont een unieke mix van middeleeuwse en klassieke gebouwen. De bezienswaardigheden van Bourtange zijn zowel historisch als architectonisch van betekenis.
Hollum, in Friesland, was in 2012 een van de meest voorkomende dorpen in de lijsten van de mooiste dorpen van Nederland. Het dorp staat bekend om zijn Waddendijk-locatie en het dorpshart dat goed behouden is gebleven. Hollum combineert een levendig dorpsleven met een rustige, historische sfeer.
De dorpseconomie draait vooral om toerisme en de zeehandel. Het dorp is een populaire bestemming voor wandelaars en fietsers die genieten van het landschap van het Friese Wad. De kerk van Hollum is een rijksmonument en een van de bezienswaardigheden van het dorp.
Oisterwijk, in Noord-Brabant, werd in 2012 genoemd in reisgidsen en publicaties over de mooiste dorpen van Nederland. Het dorp staat bekend om zijn historische kerken, de oude slotgracht en het rustige dorpsgezicht. Oisterwijk is een voorbeeld van een dorp waarin het verleden goed is geïntegreerd in het huidige dorpsleven.
De combinatie van historische gebouwen en een levendig centrum maakt Oisterwijk tot een aantrekkelijke bestemming voor toeristen die genieten van rustige sfeer en historische sfeer.
Elsloo, in Limburg, was in 2012 een van de dorpen die in reisgidsen en publicaties werden genoemd als een van de mooiste dorpen van Nederland. Het dorp staat bekend om zijn historische kerk, het park van het Slot Elsloo en het rustige karakter van het dorp. Elsloo combineert historisch belang met een levendig dorpsgezicht.
Het dorp is een populaire bestemming voor wandelaars en fietsers die genieten van de omgeving van Limburg. De sfeer in Elsloo is rustig en het dorpscentrum is goed behouden gebleven.
Urk, in Flevoland, werd in 2012 vaak genoemd in reisgidsen en publicaties over de mooiste dorpen van Nederland. Het dorp staat bekend om zijn historische karakter, inclusief de oude kerken en het dorpshart dat goed is geïntegreerd in de moderne wijk. Urk is een populaire bestemming voor toeristen die genieten van de sfeer van een historisch dorp.
Het dorp heeft een levendig centrum met winkels en eetgelegenheden. De omgeving van Urk biedt veel activiteiten voor toeristen, inclusief wandelingen langs de IJsselmeer en fietsroutes.
In 2012 werd de zoektocht naar de mooiste dorpen van Nederland verder uitgebouwd door diverse reisgidsen en publicaties. Dorpen zoals Winsum, Makkum, Bourtange, Hollum, Oisterwijk, Elsloo en Urk stonden regelmatig bovenaan in lijsten en publicaties over de mooiste dorpen van Nederland. Deze dorpen zijn gezien als voorbeelden van historische waarde, architectonische betekenis en leefbaarheid.
Toeristen en reizigers die in 2012 op zoek gingen naar de mooiste dorpen van Nederland konden kiezen uit een reeks prachtige dorpen die elk hun eigen unieke sfeer en historie vertonen. De selectie van de mooiste dorpen is een reflectie van de rijke cultuur en geschiedenis van Nederland, en biedt een inspirerend overzicht voor reizigers die genieten van rustige, historische dorpen.