Mooiste Dorpen en Steden van Nederland: Een Gids voor Historische en Culturele Schatten
juli 14, 2025
De grensgebieden tussen Nederland en België zijn rijk aan geschiedenis, vooral vanwege hun rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens die periode bouwden de Duitsers een betonnen linie langs de kust van Noorwegen, Denemarken, Nederland, België en Frankrijk: de zogenaamde Atlantikwall. Deze linie bestond uit duizenden bunkers en versterkingen, die nu nog steeds zichtbaar zijn in het landschap. Vele van deze bunkers zijn bewaard gebleven en vormen een interessante bestemming voor historisch bewuste toeristen. Deze artikelen geven een overzicht van de mooiste en meest toegankelijke bunkers in de grensregio, met een nadruk op toegankelijkheid, historische waarde en de huidige toestand van deze relikwieën.
Bunkers langs de Atlantikwall
De Atlantikwall was een strategische verdedigingslinie die de Duitsers in 1942 begonnen te bouwen in voorbereiding op een geallieerd landingsfront in Noord-Europa. Hoewel de linie in de praktijk minder effectief bleek dan verwacht, is ze nog steeds zichtbaar in het landschap, met talloze bunkers en versterkingen die de oorlogshistorie bewaren.
Binnen Nederland zijn er enkele bekende bunkers die nog steeds in originele of gedeeltelijk gerestaureerde toestand beschikbaar zijn voor bezoekers. Deze bunkers vormen een interessante toegangspoort tot het verleden en zijn vaak deel van wandel- of fietsroutes.
Bunker 618 – Toorenvliedt
De Bunker 618, gelegen in Toorenvliedt bij Middelburg, is een van de weinige intacte divisiehoofdkwartieren in Nederland en is het meest complete binnen de Atlantikwall. Het is nog steeds in originele staat en biedt bezoekers een kijkje in de oorlogshistorie van het gebied. De bunker is een goed voorbeeld van de militaire architectuur van de Duitse Wehrmacht en geeft een glimp van het leven van soldaten en commandanten tijdens de oorlog.
Bunker Bremen – Hoek van Holland
De Bunker Bremen in Hoek van Holland is een munitiebunker die tijdens de oorlog diende als opslagplaats voor munitie van het FLAK geschut in het Vinetaduin. Deze bunker is ingericht met een expositie die meer informatie geeft over de oorlogshistorie van het gebied en het gebruik van de bunker. Hoewel het een militaire functie had, is de bunker nu een educatieve en historische locatie die toegankelijk is voor toeristen.
Bunker Hamburg – Hoek van Holland
De Bunker Hamburg in Hoek van Holland is een munitiebunker die in onveranderde staat is bewaard gebleven, zoals het er aan het eind van de Koude Oorlog uitzag. De bunker is nog steeds in originele staat en biedt bezoekers een kijkje in de oorlogshistorie van de regio. Het is een interessante locatie voor historisch bewuste bezoekers die graag meer willen weten over de militaire geschiedenis van de Atlantikwall.
Urban Exploring en Bunkers
Buiten de bekende historische bunkers zijn er ook locaties die populair zijn bij urban explorers, een groep mensen die zich gericht op het verkennen van verlaten of onbeheerde gebouwen. Deze locaties zijn vaak niet officieel geopend voor het publiek, maar worden wel vaak bezocht door enthousiastelingen die een blik willen werpen op de verlaten ruimtes van het verleden.
Fort Chartreuse
Fort Chartreuse is een leegstaand fort dat in 1817 door Nederlanders werd gebouwd en in 1830 in handen kwam van de Belgen. Het fort is strategisch gelegen en werd tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog gebruikt door de Duitsers. Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende het als gevangenis en is het sinds 1980 leeg. De natuur heeft het fort sindsdien grotendeels overgenomen, maar bezoekers kunnen er nog sporen van oorlog en gevangenisactiviteiten zien. Het is een populaire locatie voor urban explorers en ligt dicht bij de Nederlandse grens, waardoor het toegankelijk is voor bezoekers uit beide landen.
Waterschei
Waterschei is een verlaten militaire basis in België die momenteel in ontwikkeling is. De locatie is hermetisch afgesloten voor het publiek, maar er zijn geruchten dat de renovatie van het terrein en de sloop van een aantal gebouwen al begonnen zijn. Hoewel het niet toegankelijk is voor toeristen, is het een interessante locatie die in de toekomst mogelijk voor historisch onderzoek of toegang voor bezoekers beschikbaar komt.
Doel
Doel is een andere locatie die niet toegankelijk is voor toeristen, met name vanwege de risico’s op brandstichting en vernieling. Nederlandse kentekens worden vaak geassocieerd met deze activiteiten, wat betekent dat bezoekers uit Nederland extra voorzichtig moeten zijn bij het bezoeken van dergelijke locaties in België. Hoewel de locatie interessant is, is het niet veilig om er onbeheerd te verkeren.
Bunkers en Industriële Erfgoed
Naast militaire bunkers zijn er ook interessante industriële locaties in de grensregio die een blik op het verleden bieden. Deze locaties zijn vaak gerelateerd aan steenkoolwinning of andere industriële activiteiten en zijn soms gerestaureerd of verlaten.
Steenkolenmijn van Hasard
De Steenkolenmijn van Hasard in Cheratte, een deelgemeente van Visé in Luik, is een historisch belangrijke mijn die in 1850 begon met steenkoolwinning. Na een ongeval in 1877 werd de mijn voor de eerste keer gesloten, maar werd in 1907 heropend en bleef in bedrijf tot 1977. Sinds de jaren 2010 zijn er saneringen en sloppen van gebouwen gaande, waardoor de mijn nu vooral bekend staat als een urbex-locatie. De ruïnes zijn een interessante bestemming voor historisch bewuste bezoekers.
Nationale Parken in de Grensregio
Naast bunkers en industriële erfgoed zijn er ook mooie nationale parken in de grensregio die ideaal zijn voor wandelingen, fietsen en het ontdekken van de natuur. Deze parken zijn een populaire bestemming voor gezinnen en natuurfanaten, met talloze routes en activiteiten.
Sallandse Heuvelrug
De Sallandse Heuvelrug in Overijssel is een van de populairste nationale parken in Nederland. Het park biedt een rijke natuur met zandverstuivingen, naaldbomen en heide. Het park is ideaal voor gezinnen, met activiteiten zoals wandelen, fietsen en speeltochten. Het park is ook goed bereikbaar vanaf België, wat het een interessante bestemming maakt voor toeristen die willen genieten van de natuur aan de grens.
Conclusie
De grensgebieden tussen Nederland en België zijn rijk aan geschiedenis, met talloze bunkers, fortificaties en industriële erfgoed die de oorlogshistorie en industriële ontwikkeling van het gebied bewaren. Bunkers zoals de Bunker 618 in Toorenvliedt en Fort Chartreuse in België zijn toegankelijk en bieden bezoekers een kijkje in het verleden. Voor urban explorers zijn er ook interessante locaties zoals Waterschei en de Steenkolenmijn van Hasard, die echter niet altijd toegankelijk zijn voor het publiek. Naast historische locaties zijn er ook mooie nationale parken zoals de Sallandse Heuvelrug, die ideaal zijn voor natuurfanaten en gezinnen die willen genieten van de prachtige landschapsgeschiedenis van de grensregio. Deze locaties maken de grens tussen Nederland en België tot een unieke en interessante reisbestemming.