De Boom van het Jaar 2021: Op zoek naar het mooiste verhaal achter een boom in Nederland

De verkiezing van De Boom van het Jaar is een initiatief dat al sinds 2018 in Nederland plaatsvindt en sinds 2011 ook deel uitmaakt van de Europese verkiezing European Tree of the Year. In 2021 is de vierde editie van deze verkiezing van start gegaan en richt deze zich niet op de dikste, oudste of hoogste boom, maar op bomen met een bijzonder verhaal. Dit artikel biedt een overzicht van het proces, de criteria en de achtergrond van de verkiezing van 2021, en legt uit wat het betekent dat bomen in Nederland zowel historisch als emotioneel belangrijk zijn.

De opzet van de verkiezing

De verkiezing van De Boom van het Jaar wordt in Nederland exclusief georganiseerd door SBNL Natuurfonds, een stichting die zich inzet voor natuur, landschap en erfgoed. Het doel van de verkiezing is om bomen in het openbaar te brengen die niet alleen qua uiterlijk opvallen, maar vooral een uniek verhaal vertellen. Dit kan een historisch verhaal zijn, een verhaal over toewijding of herinnering, of een verhaal over de rol van de boom in een gemeenschap.

De verkiezing verloopt in meerdere stappen:

1. Aanmelden (t/m 20 mei): Iedereen in Nederland kan een boom aanmelden via de officiële website www.deboomvanhetjaar.nl. De boom moet een bijzonder verhaal hebben.
2. Provinciale selectie: Een jury selecteert uit alle ingezonden bomen één boom per provincie. Deze 12 bomen worden eind augustus bekendgemaakt.
3. Landelijke stemronde: Van 30 augustus tot en met 18 oktober mag het Nederlandse publiek stemmen op hun favoriete boom.
4. Uitslag: De boom met de meeste stemmen wordt uitgeroepen tot De Boom van het Jaar 2021 en wordt daarna ingezet als Nederlandse kandidaat voor de European Tree of the Year in 2022.

Waarom een boom met verhaal?

Het centrale criterium voor deelname is het bijzondere verhaal dat een boom vertelt. De verkiezing wil benadrukken dat bomen in Nederland niet alleen functioneel of esthetisch belangrijk zijn, maar ook emotionele en historische waarde kunnen hebben.

Voorbeelden van dergelijke verhalen zijn:

• Een boom die generaties lang deel uitmaakte van een schoolplein en bijna 100 jaar lang kinderen de schaduw bood.
• Een boom die een natuurramp overleefde, zoals een orkaan of een zware brand.
• Een boom die sinds mensenheugenis het centrum van een dorpsfeest vormt en daarmee een essentiële rol speelt in de identiteit van de gemeenschap.

Deze bomen zijn geen toonaangevende monsters van het bos of parken. Ze zijn gewone bomen, maar met een bijzondere functie in het leven van mensen. Ze dragen herinneringen, historie en emotionele banden met zich mee. Daarom zijn ze een waardevolle component van het landschap en een belangrijk onderdeel van de Nederlandse erfgoedcultuur.

De rol van SBNL Natuurfonds

SBNL Natuurfonds is verantwoordelijk voor de organisatie van de verkiezing. De stichting beheert ongeveer 325 hectare aan eigen terreinen en biedt financiële en praktische ondersteuning aan particulieren en agrariërs die natuur, landschap en erfgoed in stand willen houden. Binnen deze missie valt het initiatief “De Boom van het Jaar” logisch in het kader van het behoud van natuurlijke en culturele erfgoed.

Daarnaast werkt SBNL Natuurfonds samen met de Environmental Partnership Association (EPA), de organisatie achter de Europese verkiezing European Tree of the Year. Nederland is een van de 16 landen die deelneemt aan deze Europese wedstrijd. De winnaar van “De Boom van het Jaar 2021” wordt als Nederlandse kandidaat ingezet in de Europese eindronde.

De verkiezing in 2020: Moeierboom in Etten-Leur

In 2020 won de Moeierboom in het centrum van Etten-Leur de verkiezing. Deze boom werd uiteindelijk op de 6e plaats geëindigd in de Europese eindronde. De Moeierboom is een voorbeeld van een boom met een sterk verhaal: ze staat in het hart van een dorp en symboliseert zowel de geschiedenis van Etten-Leur als de emotionele band die inwoners met hun omgeving hebben.

Deze uitkomst benadrukt hoe belangrijk het is dat mensen hun lokale bomen niet alleen bewonderen, maar ook vertellen waarom ze er zijn. Het is niet om de boom zelf te verheerlijken, maar om de rol van de boom in het verhaal van een gemeenschap te benadrukken.

De betekenis van bomen in Nederland

Bomen in Nederland hebben vaak een diepe connectie met de geschiedenis, het landschap en de identiteit van de gemeenschappen waar ze staan. Ze zijn meer dan alleen planten; ze zijn historische getuigen, symbolen van herinnering en emotionele centra in dorpen en steden.

In de context van toerisme en reizen is dit een belangrijke boodschap. Nederland is een land van dorpjes, parken, rivieren en polders, waar bomen vaak de grenzen van de leefomgeving vormen. Bomen die een verhaal vertellen zijn dus ook een onderdeel van de toeristische en culturele allure van het land. Ze kunnen de toeristische reis niet alleen verrijken, maar ook verdiepen door een emotionele context te bieden.

Hoe deel te nemen aan de verkiezing

Deelname aan de verkiezing is eenvoudig en open voor iedereen in Nederland. Als u een boom kent die een bijzonder verhaal vertelt, kan u deze aanmelden via de officiële website www.deboomvanhetjaar.nl. De aanmelding moet voorafgaan aan de officiële selectie (t/m 20 mei) en mag niet na die datum plaatsvinden.

De boom moet aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Ze moet staan in Nederland.
• Ze moet een bijzonder verhaal vertellen.
• Ze mag geen kunstboom zijn.
• Ze mag geen boom zijn die al eerder genomineerd is voor De Boom van het Jaar.

Daarnaast is er ook een publieke rol in de eindronde. Na de selectie van de 12 provinciale genomineerden (eind augustus) kan het Nederlandse publiek stemmen via de website. Dit maakt de verkiezing een landelijke activiteit die zowel voor de bomen als voor de inzenders en de stemmers een unieke kans biedt om hun omgeving en geschiedenis te delen.

De impact van de verkiezing

De verkiezing van De Boom van het Jaar heeft meerdere doelen:

• Het brengt bomen in het openbaar en stimuleert mensen om hun omgeving en geschiedenis te waarderen.
• Het draagt bij aan het bewustzijn voor het behoud van natuur, landschap en erfgoed.
• Het biedt een platform voor particulieren en gemeenten om hun lokale bomen te promoten.
• Het versterkt de connectie tussen mensen en hun leefomgeving.

Daarnaast kan de verkiezing ook een positief effect hebben op de toeristische aantrekkingskracht van dorpen en steden. Een boom met een verhaal kan worden opgenomen in lokale toeristische routes, geëvalueerd in educatieve projecten of gebruikt als symbool in reclamecampagnes. Het verhaal van een boom kan dus niet alleen emotioneel waardevol zijn, maar ook functioneel.

De toekomst van de verkiezing

De verkiezing van De Boom van het Jaar is een initiatief dat niet alleen in Nederland, maar ook in Europa groeit. Het is een bewijs van het toenemende belang van het behoud van natuurlijke en culturele erfgoed. In de toekomst is het denkbaar dat het initiatief uitgebreid wordt naar andere thema’s of activiteiten die gerelateerd zijn aan bomen en landschap.

Ook in toeristische contexten kan de verkiezing dienen als een bron van inspiratie. Reizigers kunnen op zoek gaan naar bomen met verhalen, zoals de Moeierboom in Etten-Leur, of proberen de 12 genomineerden in 2021 te bezoeken. De verkiezing kan zo worden ingezet als een onderdeel van een toeristische route of educatieve activiteit.

Conclusie

De verkiezing van De Boom van het Jaar 2021 is meer dan alleen een wedstrijd om de mooiste boom in Nederland te kiezen. Het is een initiatief dat benadrukt hoe belangrijk bomen zijn in het verhaal van een gemeenschap, hoe ze historie en emotie kunnen vertellen, en hoe ze een rol kunnen spelen in toeristische, educatieve en culturele contexten.

Met het motto "niet de dikste, de mooiste of de oudste boom, maar de boom met het bijzondere verhaal" benadrukt de verkiezing dat bomen in Nederland geen passieve elementen zijn, maar actieve vertellers van historie en identiteit. Voor reizigers, inzenders, stemmers en toekijkers is dit een kans om dichter bij de natuur en de geschiedenis van Nederland te komen.

Bronnen

1. Groen van Aan Dag: Welke boom wordt boom van 2021?
2. Stappen-Shoppen: Welke boom wordt in 2021 de boom van het jaar?
3. Nieuwsblad de Kaap: Welke boom wordt in 2021 de boom van het jaar?
4. Groothellevoet: Welke boom wordt in 2021 de boom van het jaar?
5. De Boom van het Jaar: Welke boom wordt in 2021 de boom van het jaar?