De Mooiste Bekende Nederlanders: Een Kijkje in de FHM500 Lijst
juli 14, 2025
De modal split, ofwel de verdeling van verplaatsingen over verschillende vervoerswijzen, is een belangrijk onderwerp in het Nederlandse vervoersbeleid. Deze verdeling geeft aan hoe mensen zich verplaatsen binnen steden en tussen steden, en beïnvloedt onder andere de mobiliteit, de luchtkwaliteit en de leefbaarheid van stedelijke gebieden. In Nederland varieert de modal split per stadsgebied en is bepalend voor het ontwerp van verkeersplannen en maatregelen gericht op duurzame mobiliteit.
In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de modal split in Nederlandse steden, met aandacht voor de belangrijkste vervoerswijzen zoals auto, fiets, openbaar vervoer en lopen. Aan de hand van statistieken en praktijkvoorbeelden uit verschillende steden worden de huidige trends en uitdagingen besproken.
De basis van modal split
De modal split geeft aan hoe verplaatsingen worden verdeeld over de beschikbare vervoerswijzen. In Nederland zijn de belangrijkste modaliteiten de auto (bestuurder en passagier), trein, bus, tram, fiets, bromfiets, scooter en lopen. De verdeling van verplaatsingen over deze vervoerswijzen kan op verschillende manieren worden gemeten: via het aantal reizigerkilometers, het aantal reizigers, of het aantal verplaatsingen per persoon per dag.
De meeste verplaatsingen in Nederland vinden momenteel nog steeds per auto plaats. Uit een tabel is te lezen dat in 2007 ongeveer 50% van de verplaatsingen per persoon per dag per auto werden gemaakt. De fiets en lopen samen vormen een groter aandeel in de modal split dan het openbaar vervoer. Dit suggereert dat in veel stedelijke gebieden fietsen en lopen een grotere rol spelen dan de trein, bus, tram of metro.
De modal split is echter niet uniform over de hele Nederlandse bevolking of over de verschillende steden. Steden met een consistent mobiliteitsbeleid kennen bijvoorbeeld een hoger fietsaandeel dan steden waar het beleid wisselt. Zo ligt het fietsaandeel in steden zoals Groningen, Leeuwarden en Zwolle boven de 35%, wat aanzienlijk hoger is dan het landelijk gemiddelde van 26%. In tegenstelling daarmee is het fietsaandeel in Heerlen slechts 10,7%, wat onder het landelijk gemiddelde ligt.
Auto: de dominante vervoerswijze
De auto is in Nederland de meest gebruikte vervoerswijze, zowel voor verplaatsingen binnen steden als tussen steden. In stedelijke gebieden is de auto vooral populair voor verplaatsingen van en naar groeikernen, zoals werkgelegenheidscentra of recreatiegebieden. De auto heeft in veel gevallen het voordeel van flexibiliteit en directe toegang tot het bestemming.
Een probleem is echter dat het autoverkeer regelmatig leidt tot congestie, vooral in het stadsverkeer. In steden zoals Utrecht en Amsterdam zijn fietscongestie en parkeerproblematiek aan de orde van de dag. Bovendien wordt het wegverkeer in Nederland verantwoordelijk gehouden voor het overschrijden van Europese luchtkwaliteitsnormen. Hierdoor zijn er maatregelen nodig om de afhankelijkheid van de auto te verkleinen.
Fietsen: een stedelijke oplossing
In stedelijke gebieden is fietsen een belangrijk alternatief voor de auto. Nederland is internationaal bekend om zijn fietsvriendelijke steden, en in veel steden is fietsen een hoofdverplaatsingswijze. In steden zoals Groningen, Leeuwarden en Zwolle is het fietsaandeel aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde. Deze steden hebben een fietsvriendelijke infrastructuur, zoals fietspaden en fietsrijbaan, en een beleid dat fietsen stimuleert.
Een voordeel van fietsen is dat het geen emissies produceert en dus bijdraagt aan een betere luchtkwaliteit. Bovendien is fietsen een goedkope en gezonde manier van verplaatsen. In steden is fietsen bovendien vaak sneller dan autorijden, vooral in het drukke stadsverkeer.
Openbaar vervoer: een grootschalige oplossing
Het openbaar vervoer speelt in Nederland een belangrijke rol in de modal split, vooral tussen de grote steden. De trein is de meest populaire vervoerswijze voor langere stadsverbindingen. In stedelijke gebieden is het openbaar vervoer echter minder dominant, en wordt vaak als alternatief voor de auto gezien.
Het openbaar vervoer heeft het voordeel dat het relatief duurzaam is en dat het de bereikbaarheid van steden en regio’s vergroot. Bovendien is het openbaar vervoer vaak goedkoper dan autorijden en kan het helpen om het stadsverkeer te verminderen. Een nadeel is echter dat het openbaar vervoer vaak minder flexibel is dan de auto, en dat het niet altijd directe toegang biedt tot het bestemming.
Lopen: de kleinste vervoerswijze
Lopen is in Nederland een relatief kleine vervoerswijze, vooral in stedelijke gebieden. Uit de gegevens blijkt dat lopen een klein aandeel heeft in de modal split. In steden is lopen vooral populair voor korte afstanden, zoals van het station naar het centrum of voor recreatie. Lopen heeft het voordeel dat het geen emissies produceert en dat het gezond is voor de lichaam.
Een nadeel van lopen is dat het langzaam is en dat het alleen geschikt is voor korte afstanden. Daarom is lopen in steden vooral een aanvullende vervoerswijze en geen hoofdverplaatsingswijze.
Modal shift: de toekomst van mobiliteit
Om de afhankelijkheid van de auto te verminderen en duurzame mobiliteit te bevorderen, wordt vaak gesproken van een modal shift. Dit betekent dat verplaatsingen worden verschoven van de auto naar duurzamere vervoerswijzen zoals fietsen, lopen of het openbaar vervoer. Een modal shift kan bijdragen aan een betere luchtkwaliteit, een lagere CO2-uitstoot en een verbeterde leefbaarheid van steden.
In steden zoals Utrecht wordt een modal shift gestimuleerd via maatregelen zoals een lagere parkeernorm en het aanbieden van deelmobiliteit via een mobiliteitshub. Deze maatregelen maken het voor inwoners makkelijker om te kiezen voor fietsen of het openbaar vervoer. In de Metropoolregio Arnhem-Nijmegen wordt een modal shift ook gestimuleerd door slimme en schone mobiliteit te ontwikkelen, zoals fietspaden en openbaar vervoer.
De rol van het beleid in de modal split
Het beleid speelt een belangrijke rol in de modal split van steden. Steden met een consistent mobiliteitsbeleid kennen vaak een hoger fietsaandeel dan steden met een wisselend beleid. In steden zoals Groningen en Leeuwarden is het fietsaandeel boven de 35%, terwijl het in steden zoals Heerlen slechts 10,7% is. Dit laat zien dat beleidsmaatregelen en investeringen in duurzame mobiliteit van invloed zijn op de modal split.
Het beleid kan maatregelen nemen om de modal split te veranderen. Denk bijvoorbeeld aan het aanleggen van fietspaden, het verbeteren van het openbaar vervoer, of het beperken van de parkeerkapaciteit in stedelijke gebieden. Deze maatregelen kunnen de afhankelijkheid van de auto verminderen en duurzame mobiliteit bevorderen.
Toekomstige trends en uitdagingen
De modal split in Nederlandse steden is momenteel sterk beïnvloed door de afhankelijkheid van de auto. Echter, er zijn ook trends zichtbaar die een modal shift kunnen bevorderen. Zo is er een toenemende interesse in duurzame mobiliteit en is er een groeiend bewustzijn van de negatieve impact van het wegverkeer.
Een uitdaging is echter dat de modal split in veel steden vastloopt. De capaciteit van de treinen in de ochtendspits wordt regelmatig benut, fietscongestie en parkeerproblematiek zijn aan de orde van de dag in steden zoals Utrecht en Amsterdam, en op de weg worden filerecord na filerecord gebroken. Dit maakt het belangrijk om beleidsmaatregelen te nemen om de modal split te veranderen en duurzame mobiliteit te bevorderen.
Conclusie
De modal split in Nederlandse steden geeft aan hoe verplaatsingen worden verdeeld over de verschillende vervoerswijzen. De auto is momenteel de dominante vervoerswijze, maar er zijn ook trends zichtbaar die een modal shift kunnen bevorderen. In stedelijke gebieden is fietsen een belangrijk alternatief voor de auto, en in steden zoals Groningen, Leeuwarden en Zwolle is het fietsaandeel boven het landelijk gemiddelde. Het openbaar vervoer speelt een belangrijke rol tussen de grote steden, en lopen is een aanvullende vervoerswijze voor korte afstanden.
Om de afhankelijkheid van de auto te verminderen en duurzame mobiliteit te bevorderen, wordt vaak gesproken van een modal shift. Steden zoals Utrecht en de Metropoolregio Arnhem-Nijmegen stimuleren een modal shift via maatregelen zoals een lagere parkeernorm en het aanbieden van deelmobiliteit. Het beleid speelt een belangrijke rol in de modal split van steden, en maatregelen zoals het aanleggen van fietspaden en het verbeteren van het openbaar vervoer kunnen de modal split veranderen.
De toekomstige trends en uitdagingen voor de modal split in Nederlandse steden zijn afhankelijk van beleidsmaatregelen en investeringen in duurzame mobiliteit. Het is belangrijk om maatregelen te nemen om de modal split te veranderen en duurzame mobiliteit te bevorderen, zodat steden leefbaarder en duurzamer worden.