Nederlandse Steden op het Monopolybord: Geschiedenis, Invloed en Unieke Varianten
juli 14, 2025
Het openbaar vervoer in Nederland speelt een centrale rol in de maatschappelijke en economische samenhang. Het is een essentieel onderdeel van de mobiliteit van burgers en van het transport van goederen. Aangezien het gebruik van het openbaar vervoer blijft groeien, is het eveneens belangrijk om de veiligheid in dit netwerk te waarborgen. Veiligheid voor reizigers, voor medewerkers en voor de infrastructuur zelf is daarom een prioriteit. In dit artikel bespreken we de actuele maatregelen, initiatieven en toekomstplannen die gericht zijn op de versterking van de veiligheid in het openbaar vervoer in verschillende steden en regio’s van Nederland.
Actuele maatregelen ter beveiliging van het openbaar vervoer
Proeven met extra beveiliging in bussen
Een van de concrete stappen die al worden genomen is het uitproberen van extra beveiliging in bussen, met name in steden waar incidenten van agressie en geweld vaker voorkomen. Busbedrijven overleggen met vijf politiekorpsen om dit te realiseren. In steden zoals Dordrecht en Tilburg zijn al concrete afspraken gemaakt om het aantal incidenten te verminderen. Den Bosch, Almere en Gouda staan ook op de lijst van steden waar proeven worden voorbereid.
Tot nu toe zijn er ideeën als extra surveillance in bussen door agenten in uniform of in burger. Ook wordt overwogen om onherkenbare politiebusjes achter bussen te laten rijden, zodat er snel kan worden ingegrepen bij nood. Deze maatregel is geïnspireerd op succesvolle ervaringen in Londen en Liverpool, waar mensen van vervoersbedrijf Arriva zijn geweest.
Een centrale politiefunctionaris
Een belangrijk aspect van deze maatregelen is de inzet van een centrale politiefunctionaris. Deze functionaris zou kunnen beslissen over acties die kunnen worden ondernomen in verschillende regio’s. Daarnaast zou hij of zij onderzoek gaan doen naar de aard van de incidenten en of het aantal incidenten daadwerkelijk toeneemt of dat het vooral om een toename in meldingen gaat. Tot een paar jaar geleden gaven chauffeurs bijvoorbeeld vaak niet door dat ze bijvoorbeeld in hun gezicht werden gespuugd. Een landelijk contactpunt kan dit soort signalen beter in kaart brengen en actie ondernemen.
Slimme steden en veiligheid in het openbaar vervoer
Slimme technologie voor een veiliger OV
De transformatie van steden naar zogenaamde "smart cities" heeft ook gevolgen voor het openbaar vervoer. Slimme technologie wordt steeds vaker ingezet om het OV-systeem te verbeteren. Dit heeft zowel positieve als uitdagingen met betrekking tot veiligheid. In een whitepaper onderzoekt Milestone de impact van deze transitie op de veiligheid van het OV. Het bedrijf geeft aan dat het gebruik van intelligente videotechnologie kan bijdragen aan een proactieve aanpak van dreigingen.
Een van de voornaamste uitdagingen is hoe OV-bedrijven met de toename van reizigers omgaan. Hoewel we van een streng controlesysteem in vliegtuigen gewend zijn, is dit in de metro of bus minder verplicht. Daarom is het belangrijk om potentiële dreigingen op tijd te herkennen en te signaleren. Het gebruik van slimme camera’s en sensoren kan hierbij helpen.
Cyberveiligheid en privacy
Naast fysieke veiligheid moet ook rekening worden gehouden met cyberveiligheid en privacy. De toename van data die gegenereerd wordt in het openbaar vervoer vraagt om adequate beveiligingsmaatregelen. Het is van belang dat OV-bedrijven samenwerken met andere partijen om dreigingen op tijd te signaleren en te voorkomen. Dit is vooral belangrijk in de huidige tijd waarin digitale veiligheid een steeds groter onderdeel is van de bredere veiligheidsstrategie.
Toekomstplannen en maatregelen van het kabinet
Inzet op veilig, betaalbaar en toegankelijk OV
Het kabinet heeft duidelijk gemaakt dat het een prioriteit stelt om een toekomstbestendig, betrouwbaar, veilig, betaalbaar en toegankelijk openbaar vervoer te realiseren. Dit betekent dat het OV niet alleen voor iedereen beschikbaar moet zijn, maar ook veilig moet zijn voor zowel reizigers als medewerkers. Het kabinet komt dit jaar samen met de sector met een plan om de veiligheid te verbeteren.
Een van de maatregelen is het verstevigen van de handhaving door vervoerders. Overlastgevers en notoire zwartrijders worden daarmee beter aangepakt. Daarnaast wordt onderzoek gedaan naar het delen van gegevens over overlastgevers en notoire zwartrijders met de OV-sector, zodat er een betere coördinatie kan ontstaan.
Veiligheid voor medewerkers
Veilig werken in het openbaar vervoer is een ander belangrijk onderwerp. Het bedrijf Secure2go biedt bijvoorbeeld betrouwbare alarmeringssystemen die het werken van medewerkers in het OV een stuk veiliger maken. Deze systemen zijn Kiwa-gecertificeerd en bieden ondersteuning 24/7. De betrouwbaarheid van de systemen en de mogelijkheid om exacte locaties vast te leggen zorgen voor extra bescherming, zowel binnen als buiten.
Agressie is een van de risico’s waarmee medewerkers in het OV geconfronteerd kunnen worden. Ondanks trainingen en preventieve maatregelen kan het gebeuren dat hulp in moet schakelen. De aanwezigheid van een betrouwbare alarmknop is daarom een waardevolle aanvulling.
Veiligheid in landelijk gebied
Toegankelijkheid en betrouwbaarheid
Niet alleen in steden, maar ook in landelijk gebied is het belang van het openbaar vervoer groot. Het kabinet wil het OV in landelijk gebied verbeteren. Dit betreft zowel het behoud van belangrijke busverbindingen tussen dorpskernen als het maken van afspraken met decentrale overheden over effectieve maatregelen. In Zeeland is er al een voorbeeld van hoe dit kan werken.
Een ander voorstel is het gebruik van slimme combinaties van OV op afroep, zoals de regiotaxi, met doelgroepenvervoer en deelmobiliteit. Dit kan helpen om de bereikbaarheid en toegankelijkheid te verbeteren in gebieden waar het OV traditioneel minder uitgebreid is. In het najaar van 2024 is er een gesprek gepland met decentrale overheden om dit verder te bespreken.
Grensoverschrijdend spoorvervoer
Internationale verbindingen
Het kabinet streeft ernaar om internationale verbindingen te verbeteren. Hierbij is een voorstel gedaan voor grensoverschrijdend spoorvervoer, inclusief aansluiting van vijf treinstations op stations van de hogesnelheidslijnen net over de grens. Dit is een belangrijke stap om het spoor verder te ontwikkelen en te versterken. Door betere verbindingen met buurlanden te creëren, kan het OV niet alleen binnen Nederland, maar ook internationaal een rol spelen.
Toekomstbestendigheid van het spoor
Omdat steeds meer mensen met de trein reizen naar het buitenland, is het ook belangrijk dat het spoor in Nederland toekomstbestendig is. Hierbij ligt aandacht bij zowel instandhouding als uitbreiding. Het kabinet wil in 2026 een besluit nemen over de principes van marktordening op het spoor na 2033, als de concessie voor het hoofdrailnet afloopt.
Samenwerking en coördinatie
Essentieel voor veiligheid
Een essentieel onderdeel van het versterken van de veiligheid in het openbaar vervoer is samenwerking. Dit betreft zowel de samenwerking tussen vervoerders en de politie als de samenwerking tussen de overheden op verschillende niveaus. De aanpak van sociale onveiligheid in het openbaar vervoer staat hoog op de agenda en heeft directe gevolgen voor het aantal reizigers dat gebruik maakt van het OV.
De plannen voor het OV in 2040 zijn gericht op snelle, duurzame, veilige, comfortabele, betrouwbare en betaalbare reizen. Dit is niet alleen belangrijk voor de individuele reiziger, maar ook voor de hele maatschappij. Het Metrocov adviseert vervoerders en regionale overheden hoe deze doelstelling het beste bereikt kan worden. Dit betreft zowel het verbeteren van het OV als het creëren van betere verbindingen door het hele land.
Conclusie
De versterking van de veiligheid in het openbaar vervoer in Nederland is een prioriteit voor zowel de overheid als de maatschappij. Door middel van extra beveiligingsmaatregelen in bussen, het gebruik van slimme technologie en samenwerking tussen partijen kan het OV veiliger worden voor zowel reizigers als medewerkers. De plannen die momenteel worden uitgewerkt en die in de toekomst worden geïmplementeerd, geven hoop op een beter en veiliger OV-landschap in Nederland.
De inzet van het kabinet is duidelijk: in 2040 wil Nederland een land zijn waar reizen snel, duurzaam, veilig, comfortabel, betrouwbaar en betaalbaar is. Het openbaar vervoer speelt daarbij een centrale rol. Met de juiste maatregelen en samenwerking kan dit doel binnen handbereik komen.