Middelburg als uitgangspunt voor een fiets- en roadtrip door Zeeland
juli 14, 2025
De luchtkwaliteit in Nederland laat in veel steden en gemeenten te wensen over. Uit recente onderzoeken blijkt dat in een groot deel van het land de concentraties stikstofdioxide en fijnstof fors boven de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) liggen. Deze stoffen zijn verantwoordelijk voor aanzienlijke gezondheidsrisico’s, met als gevolg een verlaagde levensverwachting en hogere gezondheidskosten. Vooral in de Randstad en de grote steden zoals Rotterdam, Amsterdam en Utrecht is de luchtvervuiling het sterkst. In dit artikel worden de toestand van de luchtkwaliteit in Nederlandse steden belicht, inclusief de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen.
Uit de berekeningen van journalistiek platform Pointer blijkt dat Schiedam de gemeente is met de slechtste luchtkwaliteit in Nederland. Daar is de luchtvervuiling 2,15 keer zo hoog als de WHO-advieswaarden toestaan. Ridderkerk en Rijswijk volgen respectievelijk met vervuilingsscores van 2,04 en 2,08. De top tien van de meest vervuilde gemeenten in Nederland is grotendeels samengesteld uit steden en gemeenten in Zuid-Holland. Andere namen in deze top tien zijn Vlaardingen, Papendrecht, Barendrecht en Hendrik-Ido-Ambacht.
De luchtkwaliteit in deze steden is verder niet alleen slecht, maar ook voorspelbaar. De slechte lucht is het gevolg van een combinatie van factoren zoals zware scheepvaart, industrie, snelwegen, houtkachels en vliegvelden. Deze elementen zorgen ervoor dat de luchtvervuiling continu aanwezig is, ongeacht de windrichting.
De twee grootste luchtvervuilende stoffen in Nederland zijn stikstofdioxide (NO2) en fijnstof (PM2.5). Deze stoffen zijn verantwoordelijk voor de meeste gezondheidsschade. Uit metingen van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) blijkt dat de concentraties van deze stoffen in veel steden ruim boven de WHO-advieswaarden liggen.
In Amsterdam is vooral de binnenstad zwaar vervuild, terwijl in Den Haag ook de omliggende gemeenten kampen met hoge concentraties vervuilende stoffen. De regio rond Tata Steel in IJmuiden en Velsen is ook hard getroffen. In deze steden wordt de luchtkwaliteit beïnvloed door zowel industriële activiteiten als het verkeer.
De slechte luchtkwaliteit heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid van de inwoners. Volgens de landelijke GGD sterven Nederlanders gemiddeld tien maanden eerder door luchtvervuiling en zijn de gezondheidskosten hoog. Kinderen en ouderen zijn kwetsbaarder voor luchtvervuiling, en kunnen daardoor astma of zelfs longkanker krijgen. Ook de kans op een beroerte is groter door luchtvervuiling.
Marieke Dijkema van de GGD benadrukt dat “Een op de zes beroertes zou er niet zijn geweest als we schone lucht zouden hebben.” Dit benadrukt de urgentie van het probleem en de noodzaak om maatregelen te nemen om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Bovendien loopt Nederland het risico om door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens veroordeeld te worden voor het schenden van mensenrechten als de luchtkwaliteit niet snel genoeg verbetert. Leven in gezonde lucht is immers een mensenrecht, zo oordeelde het Hof al in eerdere zaken. Dit risico, en dus de opdracht om snel de situatie te verbeteren, neemt het kabinet serieus, zo laat het ministerie van Infrastructuur weten in reactie op die uitspraken.
Rotterdam wil in gesprek met de betrokken partijen om te komen tot concrete maatregelen. Deze maatregelen zouden gericht moeten zijn op het verminderen van de luchtvervuiling en het verbeteren van de luchtkwaliteit in de steden en gemeenten die het hardst getroffen zijn.
De grote steden in Nederland blijken in het algemeen het slechtst te scoren op luchtkwaliteit. Amsterdam, Den Haag en Utrecht staan allemaal in de top tien van de meest vervuilde gemeenten. In de binnenstad van Amsterdam is de luchtvervuiling het sterkst. In Den Haag zijn ook de ringgemeenten betrokken, zoals Rijswijk. In Utrecht zijn de buurten nabij de snelweg A2 hard getroffen.
De vervuiling in deze steden is het gevolg van verkeer, industrie en zware scheepvaart. In het bijzonder in de Randstad zijn deze factoren verstrengeld met elkaar, wat leidt tot een cumulatieve effect op de luchtkwaliteit. Deze combinatie van factoren maakt het moeilijk om maatregelen te nemen die effectief zijn op de lange termijn.
Een belangrijk aspect van de luchtvervuiling in de Randstad is de scheepvaart. In Rotterdam, bijvoorbeeld, is de zware scheepvaart voor de deur van bewoners een belangrijke bron van luchtvervuiling. De uitstoot van schepen is verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de stikstofdioxide en fijnstof in de lucht. Ook in Vlaardingen en Schiedam is de scheepvaart een belangrijke factor bij de slechte luchtkwaliteit.
Industrie is een andere belangrijke bron van luchtvervuiling in Nederland. In de regio rond Tata Steel in IJmuiden en Velsen is de luchtvervuiling het sterkst. De uitstoot van deze industrie is verantwoordelijk voor hoge concentraties van stikstofdioxide en fijnstof in de lucht. Ook in andere industriële gebieden in Nederland is de luchtkwaliteit slecht.
Het verkeer is een derde belangrijke bron van luchtvervuiling in Nederland. In de steden is het verkeer een belangrijke factor bij de slechte luchtkwaliteit. De uitstoot van auto's, vrachtwagens en bussen is verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de stikstofdioxide en fijnstof in de lucht. In de buurten nabij snelwegen is de luchtvervuiling het sterkst.
Om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren, zijn verschillende maatregelen nodig. Deze maatregelen moeten gericht zijn op het verminderen van de luchtvervuiling en het verbeteren van de luchtkwaliteit in de steden en gemeenten die het hardst getroffen zijn.
Een belangrijke maatregel is het verminderen van het verkeer. Dit kan gedaan worden door het aanbod van alternatieve vervoersmiddelen te vergroten, zoals fietsen, openbaar vervoer en elektrische auto’s. Ook kan het verkeer verminderd worden door het aanbod van werkplekken in de regio te vergroten, zodat mensen niet zo ver hoeven te reizen.
Een andere belangrijke maatregel is het verminderen van de uitstoot van industrie en scheepvaart. Dit kan gedaan worden door strengere normen en regelgeving op te stellen voor deze sectoren. Ook kan de uitstoot verminderd worden door investeringen te doen in schone technologie en duurzame energie.
Om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren, is samenwerking en betrokkenheid van verschillende partijen nodig. Deze partijen zijn onder andere de overheid, de industrie, de scheepvaart, de automobilie en de burgermaatschappij. Al deze partijen moeten bijdragen aan het verbeteren van de luchtkwaliteit in Nederland.
Rotterdam wil in gesprek met de betrokken partijen om te komen tot concrete maatregelen. Deze maatregelen zouden gericht moeten zijn op het verminderen van de luchtvervuiling en het verbeteren van de luchtkwaliteit in de steden en gemeenten die het hardst getroffen zijn.
De luchtkwaliteit in Nederland laat in veel steden en gemeenten te wensen over. Uit recente onderzoeken blijkt dat in een groot deel van het land de concentraties stikstofdioxide en fijnstof fors boven de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) liggen. Deze stoffen zijn verantwoordelijk voor aanzienlijke gezondheidsrisico’s, met als gevolg een verlaagde levensverwachting en hogere gezondheidskosten.
Vooral in de Randstad en de grote steden zoals Rotterdam, Amsterdam en Utrecht is de luchtvervuiling het sterkst. De oorzaken van deze luchtvervuiling zijn diverse, waaronder zware scheepvaart, industrie, snelwegen, houtkachels en vliegvelden. Deze elementen zorgen ervoor dat de luchtvervuiling continu aanwezig is, ongeacht de windrichting.
Om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren, zijn verschillende maatregelen nodig. Deze maatregelen moeten gericht zijn op het verminderen van de luchtvervuiling en het verbeteren van de luchtkwaliteit in de steden en gemeenten die het hardst getroffen zijn. Al deze partijen moeten bijdragen aan het verbeteren van de luchtkwaliteit in Nederland.